Các cuộc biểu tình nổ ra trên khắp Trung cộng trong thách thức chưa từng có đối với chính sách Không-Covid của Tập Cận Bình
Hai giáo sư, một nam một nữ thuộc đại học Truyền thông Nam Kinh đứng ra cản lực lượng đang đàn áp sinh viên của họ, đã gây nên làn sóng phẫn nộ lẫn kính trọng trên mạng Weibo, hình ảnh này thật hiếm hoi tại tất cả các nước cộng sản mà Trung cộng là ví dụ điển hình.
Các cuộc biểu tình nổ ra khắp Trung cộng trong suốt cuối tuần, bao gồm cả tại các trường đại học và ở Thượng Hải, nơi hàng trăm người hô vang “Tập Cận Bình – từ chức! Đảng Cộng sản – cút đi!” trong một màn thể hiện sự thách thức chưa từng có đối với chính sách không-Covid nghiêm ngặt và ngày càng tốn kém của cả nước.
Vụ hỏa hoạn chết người tại một khu chung cư ở Urumqi, thủ phủ của vùng viễn tây Tân Cương, khiến 10 người thiệt mạng và 9 người bị thương hôm thứ Năm đã đóng vai trò là chất xúc tác khiến công chúng phẫn nộ, khi các video xuất hiện dường như đề xuất các biện pháp phong tỏa Covid khiến lực lượng cứu hỏa bị trì hoãn trong việc tiếp cận và giải cứu các nạn nhân.
Tại các thành phố lớn nhất của Trung cộng, từ trung tâm tài chính Thượng Hải đến thủ đô Bắc Kinh, người dân tụ tập để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ cháy Tân Cương, lên tiếng chống Covid-19 và kêu gọi tự do, dân chủ. Tại hàng chục khuôn viên trường đại học, sinh viên đã biểu tình hoặc dán áp phích phản đối. Ở nhiều nơi trên đất nước, cư dân trong các khu dân cư bị phong tỏa đã phá bỏ các rào chắn và xuống đường, sau các cuộc biểu tình chống phong tỏa rầm rộ diễn ra ở Urumqi vào tối thứ Sáu.
Những cảnh giận dữ và thách thức lan rộng như vậy – một số trong đó kéo dài đến tận sáng sớm thứ Hai – là cực kỳ hiếm ở Trung cộng, nơi Đảng Cộng sản cầm quyền thẳng tay đàn áp mọi biểu hiện bất đồng chính kiến. Nhưng ba năm sau đại dịch, nhiều người đã bị đẩy đến bờ vực thẳm bởi việc chính phủ không ngừng áp dụng các biện pháp phong tỏa, xét nghiệm Covid và cách ly – cũng như kiểm duyệt ngày càng thắt chặt và liên tục tấn công các quyền tự do cá nhân.
Việc tăng cường các hạn chế trong những tháng gần đây, cùng với hàng loạt cái chết đau lòng được đổ lỗi cho việc kiểm soát quá nhiệt tình của chính sách kiểm soát, đã khiến vấn đề trở nên căng thẳng.
Biểu tình ở Thượng Hải
Người dân Bắc Kinh xuống đường biểu tình phản đối chính sách zero Covid, đòi trả lại quyền tự do cho dân. Người biểu tình giương cao các tờ giấy trắng như một dấu hiệu tố cáo chính sách kiểm duyệt hà khắc của đảng CSTQ. Ảnh chụp ở Bắc Kinh tối Chủ Nhật 27 tháng Mười Một 2022 của Kevin Frayer / Getty Images.
Sự tức giận đã dẫn đến những hành động thách thức đáng chú ý ở Thượng Hải, nơi nhiều người trong số 25 triệu cư dân của thành phố này căm phẫn sâu sắc đối với chính sách không-Covid của chính phủ sau khi bị phong tỏa hai tháng vào mùa xuân.
Vào tối thứ Bảy, hàng trăm cư dân đã tập trung để thắp nến cầu nguyện trên đường Urumqi, được đặt theo tên của thành phố, để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, theo các video được lan truyền rộng rãi – và nhanh chóng bị kiểm duyệt – trên phương tiện truyền thông xã hội Trung cộng và tài khoản của một nhân chứng.
Bao quanh một đài tưởng niệm tạm thời gồm nến, hoa và băng rôn, đám đông giơ cao những tờ giấy trắng – theo truyền thống là một biểu tượng phản đối chống lại sự kiểm duyệt – và hô vang: “Cần nhân quyền, cần tự do”.
Trong nhiều video mà CNN xem được, người ta có thể nghe thấy mọi người hét lên yêu cầu nhà lãnh đạo Trung cộng Tập Cận Bình và Đảng Cộng sản “cút đi”. Đám đông cũng hô vang, “Không muốn xét nghiệm Covid, muốn tự do!” và “Không muốn độc tài, muốn dân chủ!”
Một số video cho thấy mọi người hát quốc ca Trung cộng và Quốc tế ca, một tiêu chuẩn của phong trào xã hội chủ nghĩa, trong khi giương cao các biểu ngữ phản đối các biện pháp đặc biệt nghiêm ngặt đối với đại dịch của đất nước.
Theo một nhân chứng, hàng hàng công an, những người ban đầu đứng từ bên ngoài, bắt đầu tiến vào để đẩy lùi và chia rẽ đám đông vào khoảng 3 giờ sáng, gây ra những cuộc đối đầu căng thẳng với những người biểu tình.
Nhân chứng nói với CNN rằng họ nhìn thấy một số người bị bắt và đưa lên xe công an bên cạnh đài tưởng niệm tạm thời sau 4h30 sáng. Họ cũng nhìn thấy một số người biểu tình bị công an lôi khoải đám đông và đưa ra phía hàng rào công an. Nhân chứng cho biết cuộc biểu tình dần dần giải tán trước bình minh.
Vào chiều Chủ nhật, hàng trăm cư dân Thượng Hải đã quay lại địa điểm này để tiếp tục phản đối bất chấp sự hiện diện dày đặc của công an và các ngăn chận và phong tỏa đường bởi bọn công an.
Các video cho thấy hàng trăm người tại một ngã tư hét lên “Thả người ra!” trong một yêu cầu công an trả tự do cho những người biểu tình bị giam giữ.
Lần này, công an đã áp dụng một cách tiếp cận cứng rắn hơn, di chuyển nhanh hơn và mạnh mẽ hơn để bắt giữ và giải tán đám đông.
Trong một video, một người đàn ông cầm một bó hoa cúc đã phát biểu trong khi đi bộ trên vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, khi một sĩ quan công an cố gắng ngăn anh ta lại.
“Chúng ta cần dũng cảm hơn! Tôi có phạm luật khi cầm hoa không?” anh ấy hỏi đám đông, họ hét lên “Không!” trong câu trả lời.
“Người Trung cộng chúng ta cần dũng cảm hơn!” ông nói trong tiếng vỗ tay của đám đông. “Rất nhiều người trong chúng tôi đã bị bắt ngày hôm qua. Họ có việc làm hay có gia đình. Chúng ta không nên sợ hãi!”
Người đàn ông đã vùng vẫy khi hơn chục công an ép anh ta vào một chiếc xe công an, trong khi đám đông giận dữ hét lên “Thả anh ta ra!” và lao về phía chiếc xe.
Các video khác cho thấy cảnh hỗn loạn khi công an xô đẩy, kéo lê và đánh đập người biểu tình.
Vào buổi tối, sau khi một người biểu tình bị kéo đi một cách thô bạo, hàng trăm người đã hét vào mặt công an “bộ ba”, ám chỉ các băng nhóm tội phạm địa phương, theo một đoạn phát trực tiếp.
Biểu tình lan rộng
Đến tối Chủ nhật, các cuộc biểu tình rầm rộ đã lan đến Bắc Kinh, Thành Đô, Quảng Châu và Vũ Hán, nơi hàng nghìn cư dân không chỉ kêu gọi chấm dứt các hạn chế của Covid, mà đáng chú ý hơn là các quyền tự do chính trị.
Ở Bắc Kinh, hàng trăm thanh niên hầu hết đã biểu tình ở trung tâm thương mại của thành phố vào những giờ nhỏ của ngày thứ Hai. Đầu tiên, một đám đông nhỏ tập trung dọc theo sông Liangma để cầu nguyện cho các nạn nhân của vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, trước khi đám đông lớn dần và cuối cùng diễu hành xuống Đường vành đai thứ ba của thành phố.
Mọi người hô vang các khẩu hiệu chống Covid-19, lên tiếng ủng hộ những người biểu tình bị giam giữ ở Thượng Hải và kêu gọi các quyền tự do dân sự lớn hơn. “Chúng tôi muốn tự do! Chúng tôi muốn tự do!” đám đông hô vang dưới gầm cầu vượt.
Nói chuyện với Selina Wang của CNN tại cuộc biểu tình, một người biểu tình cho biết anh ta bị sốc trước số người tham gia biểu tình.
“Mọi người Trung cộng có lương tâm nên ở đây. Họ không cần phải nói lên ý kiến của mình, nhưng tôi hy vọng họ có thể sát cánh cùng chúng tôi,” anh nói.
Tại đô thị phía tây nam Thành Đô, những đám đông lớn đã biểu tình dọc theo bờ sông nhộn nhịp trong một khu mua sắm và ẩm thực nổi tiếng, theo một người biểu tình được CNN phỏng vấn và các video lan truyền trực tuyến.
Cuộc tụ tập bắt đầu bằng một phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân vụ hỏa hoạn ở Tân Cương, sau đó trở thành phản đối chính trị độc tài độc đảng khi đám đông ngày càng đông, lên tới hàng trăm người.
“Phản đối chế độ độc tài!” đám đông hô vang. “Chúng tôi không muốn những người cai trị suốt đời. Chúng tôi không muốn hoàng đế!” họ hét lên trong một ám chỉ được che đậy mỏng manh đến Tập Cận Bình, người vào tháng trước đã bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba phá vỡ chuẩn mực về chuyển đổi quyền lực.
Tại thành phố phía nam Quảng Châu, hàng trăm người đã tập trung tại một quảng trường công cộng ở quận Haizhu – tâm điểm của đợt bùng phát Covid đang diễn ra của thành phố đã bị phong tỏa trong nhiều tuần.
“Chúng tôi không muốn phong tỏa, chúng tôi muốn tự do! Tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do nghệ thuật, tự do đi lại, tự do cá nhân. Trả lại tự do cho tôi!” Đám đông hét lên.
Biểu tình trong các trường đại học
Sinh viên của 50 trường đại học tại Trung cộng đã xuống đường
Trên khắp Trung cộng, các cuộc biểu tình cũng đã nổ ra trong các khuôn viên trường đại học – nơi đặc biệt nhạy cảm về mặt chính trị đối với Đảng Cộng sản, do lịch sử của các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn do sinh viên lãnh đạo vào năm 1989.
Vào đầu giờ sáng Chủ nhật, khoảng 100 sinh viên đã tập trung xung quanh một khẩu hiệu phản đối được vẽ trên tường tại Đại học Bắc Kinh. Một sinh viên nói với CNN rằng khi anh đến hiện trường vào khoảng 1 giờ sáng, các nhân viên bảo vệ đang dùng áo khoác để che dấu hiệu phản đối.
“Nói không với phong tỏa, nói có với tự do. Không với xét nghiệm Covid, nói có với thực phẩm,” đọc thông điệp được viết bằng sơn đỏ, lặp lại khẩu hiệu của một cuộc biểu tình diễn ra trên một cầu vượt ở Bắc Kinh vào tháng 10, chỉ vài ngày trước cuộc họp quan trọng của Đảng Cộng sản mà tại đó ông Tập đã giành được quyền lực và nhiệm kỳ thứ ba.
“Mở mắt ra và nhìn thế giới, động lực không-Covid là một lời nói dối,” theo nội dung của khẩu hiệu phản đối tại Đại học Bắc Kinh.
Sinh viên này cho biết nhân viên bảo vệ sau đó đã phủ khẩu hiệu bằng sơn đen.
Các học sinh sau đó đã tụ tập để hát Quốc tế ca trước khi bị các giáo viên và nhân viên bảo vệ giải tán.
Tại tỉnh Giang Tô phía đông, ít nhất hàng chục sinh viên từ Đại học Truyền thông Trung cộng, Nam Kinh đã tập trung vào tối thứ Bảy để tưởng niệm những người thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn ở Tân Cương. Các video cho thấy các học sinh giơ những tờ giấy trắng và đèn pin của điện thoại di động.
Trong một video, người ta có thể nghe thấy một quan chức trường đại học cảnh báo các sinh viên: “Các bạn sẽ phải trả giá cho những gì các bạn đã làm hôm nay”.
“Bạn cũng vậy, và đất nước cũng vậy,” một sinh viên hét lên đáp lại.
Các cuộc biểu tình trong khuôn viên trường tiếp tục vào Chủ nhật. Tại Đại học Thanh Hoa, một trường đại học ưu tú khác ở Bắc Kinh, hàng trăm sinh viên đã tập trung tại một quảng trường để phản đối việc không-Covid và kiểm duyệt.
Các video và hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các sinh viên giơ cao tờ giấy trắng và hô to: “Dân chủ và pháp quyền! Tự do ngôn luận!”
Phạm Đình Bá (CNN, 27.11.2022)
Nguồn: https://www.cnn.com/2022/11/26/china/china-protests-xinjiang-fire-shanghai-intl-hnk
***
Các cuộc biểu tình của Trung cộng phản đối phong tỏa lan rộng ra ngoại quốc
Naveen Athrappully
Các thành viên của cộng đồng người Hoa tại địa phương giương cao các tấm bảng trong buổi cầu nguyện ủng hộ các cuộc biểu tình phản đối chính sách zero-Covid của Bắc Kinh đang diễn ra trên khắp Trung cộng, tại Melbourne hôm 28/11/2022. – Hàng trăm người đã xuống đường ở các thành phố lớn của Trung cộng trong một làn sóng phẫn nộ hiếm hoi của công chúng đối với nhà nước về chính sách zero-Covid. (Ảnh: William WEST/AFP qua Getty Images)
Những người biểu tình từ các quốc gia khác nhau đã tham gia để thể hiện sự ủng hộ đối với các cuộc biểu tình phản đối các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt ngừa đại dịch COVID-19 và các biện pháp hà khắc khác của chế độ cộng sản Trung cộng vốn đã làm rung chuyển nước này.
Các cuộc biểu tình ở Trung cộng nổ ra sau khi ít nhất 10 người ở thành phố Ô Lỗ Mộc Tề (Urumqi), Tân Cương, đã thiệt mạng một cách kinh hoàng do cháy chung cư. Những nhân viên cứu hộ đã không thể đến hiện trường đúng giờ vì các chốt chặn và rào chắn do COVID-19 khắp nơi trong toàn bộ khu dân cư. Sau khi đoạn video về vụ hỏa hoạn được lan truyền trên mạng xã hội Trung cộng, vụ việc đã làm giấy lên sự phẫn nộ. Tại Urumqi, nhiều cuộc biểu tình đã nổ ra hôm 25/11, với việc người dân yêu cầu dỡ bỏ lệnh phong tỏa. Các nhà chức trách đã tuyên bố nới lỏng các hạn chế vào ngày hôm sau.
Theo Reuters, để thể hiện sự hiệp trợ với các cuộc biểu tình ở Trung cộng, các cuộc biểu tình và cầu nguyện quy mô nhỏ đã được tổ chức tại các thành phố trên khắp thế giới, trong đó có Sydney, London, Paris, và Tokyo. Các nhà bất đồng chính kiến và sinh viên ngoại quốc đã tổ chức những cuộc biểu tình này.
Tại lãnh sự quán Trung cộng ở London, hàng ngàn sinh viên quốc tế đã tề tựu để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ hỏa hoạn Urumqi, hô vang những khẩu hiệu như “ĐCSTQ hãy hạ đài” và “Tập Cận Bình hãy từ chức.” Tại Tokyo, người dân tập trung tại nhà ga xe lửa Shinjuku để phản đối chính quyền Trung cộng.
Tại Thượng Hải, hàng trăm người biểu tình đã tập trung trên một con đường vào cuối ngày thứ Bảy (26/11), thắp nến và cầu nguyện cho những người thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn. Một số người kêu gọi chính phủ phải xin lỗi công khai về những ca tử vong này.
Một người dân tộc Duy Ngô Nhĩ nói với AP, “Ai cũng đều nghĩ rằng người Trung cộng sợ phải ra ngoài để biểu tình, rằng họ không có dũng khí gì hết.”
“Thực ra trong thâm tâm tôi cũng nghĩ như vậy. Nhưng sau đó khi tôi đến đó, tôi thấy rằng với môi trường như thế thì mọi người ở đó đã rất can đảm.”
Hôm Chủ Nhật (27/11), các cuộc biểu tình lại nổ ra ở Thượng Hải một lần nữa, với việc người dân yêu cầu chấm dứt xét nghiệm PCR và nhất định yêu cầu quyền tự do cơ bản của họ.
Trong các video từ những nơi như Quảng Châu, Nam Kinh, và những nơi khác, người ta thấy những người biểu tình chống lại cảnh sát và tháo dỡ các chướng ngại vật. Được biết, các cuộc biểu tình đã được tổ chức tại 50 trường đại học tại Bắc Kinh.
Tại trường đại học Thanh Hoa, ngôi trường cũ của nhà lãnh đạo Trung cộng Tập Cận Bình, khoảng 2,000 sinh viên đã kêu gọi “quyền tự do ngôn luận” và yêu cầu nới lỏng các biện pháp kiểm soát COVID-19.
Người biểu tình nêu ra nhiều vấn đề
Một số cuộc biểu tình hiệp trợ được tổ chức ở ngoại quốc cũng tập trung vào các vấn đề nhân quyền khác. Trong các cuộc biểu tình ở London, những người biểu tình đã hô vang các khẩu hiệu, “Sát cánh với Tân Cương,” “Ủng hộ Tây Tạng,” “Sát cánh với Hồng Kông,” “Ủng hộ Đài Loan,” “Chống lại chế độ độc tài,” và “Chống lại bạo lực.”
Tuy nhiên, một số người biểu tình muốn tập trung vào vụ hỏa hoạn ở Urumqi và các biện pháp hạn chế COVID-19. Một người tổ chức cuộc biểu tình đã được lên kế hoạch vào thứ Hai (28/11) ở New York nói với Reuters rằng cuộc biểu tình này sẽ tránh các vấn đề như việc giam giữ người Duy Ngô Nhĩ và nền độc lập của Đài Loan.
“Chúng tôi đã nói chuyện với một số nhà hoạt động từ Đài Loan và Tân Cương … Chúng tôi đã đồng ý kiềm chế (điều đó),” ông nói. “Chúng tôi biết điều đó có thể khiến nhiều người không tham gia cuộc biểu tình.”
Trong khi đó, cảnh sát Trung cộng cũng đang đàn áp báo chí. Tại Thượng Hải, một ký giả của BBC đã bị các sĩ quan cảnh sát đánh đập và bị bắt giữ trong thời gian ngắn vì đưa tin về những cuộc biểu tình này.
Theo BBC, cảnh quay trên mạng xã hội cho thấy một số sĩ quan cảnh sát túm lấy ký giả Ed Lawrence và đè anh xuống đất. Các hãng truyền thông tuyên bố rằng các sĩ quan đã đá ký giả này sau đó còng tay và đưa anh đi.
BBC cho biết trong một tuyên bố, “Rất đáng lo ngại khi một trong những ký giả của chúng tôi bị tấn công theo cách này khi đang thực hiện nhiệm vụ của mình. Chúng tôi không nhận được lời giải thích hay lời xin lỗi chính thức nào từ các nhà chức trách Trung cộng, ngoài một tuyên bố của các quan chức sau đó đã thả anh ấy rằng họ đã bắt giữ anh vì lợi ích của chính anh phòng khi anh bị lây nhiễm Covid từ đám đông.”
Trong một lần đưa tin về những cuộc biểu tình này, một ký giả của đài truyền hình quốc gia RTS của Thụy Sĩ đã bị ba cảnh sát bao vây.
Theo Reuters, ký giả này đã nói với máy quay trực tiếp rằng anh sẽ bị đưa đến đồn cảnh sát. Nhưng sau khi anh nói mình là một ký giả, thì các sĩ quan đã rời đi.
Naveen Athrappully
Thanh Nhã biên dịch (28.11.2022)
***
Toronto: Gần 1,000 sinh viên tập hợp để ủng hộ người biểu tình Trung cộng chống lại chính sách zero COVID
Gần 1,000 sinh viên Trung cộng biểu tình trước lãnh sự quán Trung cộng để kêu gọi chấm dứt Đảng Cộng sản Trung cộng, tại Toronto hôm 27/11/2022. (Ảnh: Michelle Hu/The Epoch Times)
Tối Chủ Nhật (27/11), gần 1,000 sinh viên đã tập trung bên ngoài lãnh sự quán Trung cộng ở Toronto, kêu gọi chấm dứt Đảng Cộng sản Trung cộng (ĐCSTQ) khi họ bày tỏ sự ủng hộ của mình với những người biểu tình ở Trung cộng sau khi có ít nhất 10 người thiệt mạng trong một vụ hỏa hoạn ở thủ phủ Ô Lỗ Mộc Tề (hay Urumqi) của Tân Cương.
“Đả đảo Đảng Cộng sản Trung cộng!” những người biểu tình hô vang hai bên đường trước tòa lãnh sự. Những tấm biển ghi “Tự do hay là Chết” và “Trả lại Công lý cho các Nạn nhân ở Ô Lỗ Mộc Tề & của COVID” đã được các sinh viên cầm trong suốt cuộc biểu tình.
Người biểu tình đặt hoa trước lãnh sự quán Trung cộng để tỏ lòng thương tiếc với những nạn nhân thiệt mạng trong vụ cháy chung cư ở thủ phủ Ô Lỗ Mộc Tề của Tân Cương, ở Toronto hôm 27/11/2022. (Ảnh: Michelle Hu/The Epoch Times)
Sự phẫn nộ này đã bùng lên sau thảm kịch ở Ô Lỗ Mộc Tề, khi những nhân viên ứng phó khẩn cấp không thể tiếp cận vụ hỏa hoạn chung cư đã bị để yên cho bốc cháy hàng giờ do tình trạng phong bế cũng như các cuộc phong tỏa vì COVID-19 trong toàn bộ khu dân cư xuất phát từ chính sách “zero COVID” của ĐCSTH.
Những người biểu tình, chủ yếu là sinh viên Trung cộng ở hải ngoại, cho biết họ cảm thấy có trách nhiệm phải tham gia cuộc biểu tình này, và họ không sợ bị ĐCSTH trả đũa.
Một người biểu tình cầm tấm biển ghi “Hoặc là chúng ta đánh bại chế độ chuyên chế, hoặc chế độ chuyên chế chinh phục chúng ta” trước lãnh sự quán Trung cộng ở Toronto hôm 27/11/2022. (Ảnh: Michelle Hu/The Epoch Times)
Những chiếc xe đi ngang qua bấm còi để thể hiện sự ủng hộ của họ. Những người lái xe và hành khách được nhìn thấy đang giơ nắm đấm, hô vang khẩu hiệu của những người biểu tình. Một tấm biển ghi “Urumqi Rd (M)” được treo trên một cột điện trước lãnh sự quán nơi những người ủng hộ xếp hàng để đặt hoa tưởng niệm cho các nạn nhân của vụ hỏa hoạn tử thần này.
Các cuộc biểu tình tương tự đã được tổ chức cùng ngày tại các thành phố lớn của Canada bao gồm Vancouver, Calgary, Halifax, Ottawa, và Montreal, nơi những người biểu tình, chủ yếu là du học sinh Trung cộng ở hải ngoại, đã xuống đường, công khai chỉ trích sự chuyên chế của ĐCSTQ và bày tỏ lòng tiếc thương đối với các nạn nhân ở Tân Cương.
Các cuộc biểu tình quy mô lớn ở Trung cộng
Anh Lâm Lập Đồng (Lin Litong), đại diện của tổ chức du học sinh Trung cộng có tên là Hiệp hội Công dân, đã tham gia cuộc biểu tình ở Toronto, cho biết ĐCSTQ chưa bao giờ quan tâm đến người dân kể từ khi đảng này lên nắm quyền ở Trung cộng.
“Hôm nay, chúng tôi ở đây không chỉ để thương tiếc các nạn nhân, mà còn để đặt câu hỏi về các chính sách ‘phong tỏa và xóa sổ dịch bệnh,’” anh nói. “Và để bày tỏ sự ủng hộ của chúng tôi đối với phong trào này, điều chưa từng thấy ở Trung cộng trong nhiều thập niên.”
Các cuộc biểu tình rầm rộ đã nổ ra khắp Trung cộng sau khi đoạn video về sự cố ở Ô Lỗ Mộc Tề lan truyền trên mạng xã hội Trung cộng. Các cuộc biểu tình đã nổ ra ở nhiều nơi trên khắp Ô Lỗ Mộc Tề hôm 25/11, trong đó người dân bày tỏ sự giận giữ của mình và đề nghị chính quyền dỡ bỏ lệnh phong tỏa toàn thành phố, vốn đã kéo dài suốt 3, 4 tháng nay.
Những cư dân ở đó đã phá các vật chắn và xô đổ các hàng rào, hô vang “Đả đảo Đảng Cộng sản” và “Bãi nhiệm ông Tập Cận Bình.”
Sau các cuộc biểu tình ở Tân Cương, nhiều cư dân ở Bắc Kinh, Quảng Châu, Thượng Hải, Trịnh Châu, và các thành phố khác đã vượt qua các khu vực phong tỏa COVID-19, xuống đường biểu tình bất chấp vi phạm lệnh phong tỏa của nhà cầm quyền.
Hồi cuối tuần qua, tại Vương quốc Anh, những người biểu tình được cho là đã tập trung bên ngoài Đại sứ quán Trung cộng ở London, nhằm lên án nhà lãnh đạo Trung cộng.
Cô Abby Fu, một nhà nghiên cứu về Trung cộng tại Viện Hudson, cho biết trong một bài đăng trên Twitter hôm 27/11, “Ngay cả ở hải ngoại, quy mô của các cuộc biểu tình [cho] Trung cộng này cũng rất lớn. Mọi người đang theo dõi sát sao nhất cử nhất động của ĐCSTQ đối với các cuộc biểu tình, xem họ sẽ ứng phó ra sao.”
Isaac Teo
Thanh Tâm biên dịch (28.11.2022)
***
Trung cộng: Tập Cận Bình sẽ lùi bước trước sự bất mãn của người dân về zero-Covid?
NGUỒN HÌNH ẢNH,REUTERS Chụp lại hình ảnh, Giới phân tích cho rằng các cuộc biểu tình vào cuối tuần qua là sự phản kháng từ công chúng mạnh mẽ nhất cho đến nay trong sự nghiệp chính trị của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Hoa
Các cuộc biểu tình trên đường phố vốn rất hiếm khi xảy ra, đã bùng phát tại các thành phố ở Trung cộng cuối tuần rồi. Reuters dẫn lời một số chuyên gia Trung cộng cho thấy đây được xem là một cuộc trưng cầu ý dân nhằm vào chính sách zero-Covid của Tập Cận Bình và là sự phản kháng mạnh mẽ nhất từ công chúng cho đến nay trong sự nghiệp chính trị của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Hoa.
Không phải chỉ có lúc này mới có nhiều người dân Trung cộng liều lĩnh với nguy cơ bị bắt giam và áp bức khác để đổ ra đường, lên tiếng phản đối về một vấn đề, kể từ sau cuộc biểu tình tại Quảng trường Thiên An Môn vào năm 1989.
“Trong suốt 10 năm nắm quyền của Tập Cận Bình, thì đây là lúc người dân cho thấy sự giận dữ công khai và quy mô lan rộng nhất, chống lại chính sách của chính phủ,” Bates Gill, một chuyên gia Trung cộng tại tổ chức Asia Society nói.
Sự bất mãn của công chúng liên quan đến chính sách zero-Covid của Tập Cận Bình, được bày tỏ trên mạng xã hội hoặc ngoài đời thực, dưới hình thức các bức poster được dựng lên tại những trường đại học hoặc bằng biểu tình, trở thành một thách thức chính trị trong nước lớn nhất đối với ông Tập kể từ các cuộc biểu tình chống dự luật dẫn độ ở Hong Kong vào năm 2019.
Tập Cận Bình đã nhận trách nhiệm cá nhân trong việc đứng đầu một “cuộc chiến tranh” chống Covid, biện minh zero-Covid là một nhu cầu “đặt con người lên trên tất cả” và liệt kê chính sách Covid “đúng đắn” của mình trong số các thành tích chính trị của ông ta, vào thời điểm Tập Cận Bình chuẩn bị bước vào nhiệm kỳ lần thứ ba, một điều chưa từng có tiền lệ tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung cộng lần thứ 20 vào tháng 10 vừa qua.
Gần ba năm sống trong đại dịch, Trung cộng cho rằng các chính sách của mình không phải luôn luôn hướng đến việc không có ca Covid mà thay vào đó, chỉ là “linh động” hành động khi số ca gia tăng.
Mặc dù các cuộc biểu tình khiến Tập Cận Bình không thoải mái, thế nhưng không thể nào có thể gần đến mức lật đổ được ông ta, các chuyên gia nhận định, bởi vì hiện nay Tập Cận Bình nắm quyền kiểm soát hoàn toàn về mặt đảng, quân sự, an ninh và cả cỗ máy tuyên truyền.
Chống phong tỏa
Trong khi một số người biểu tình hô vang, “Tập Cận Bình hãy từ chức đi. Đảng Cộng sản Trung cộng hãy từ chức đi”, thì hầu hết mọi người khác chỉ quan tâm là chống lại việc phong tỏa tại khu căn hộ của mình thế nào hay cách nào để được miễn test Covid thường xuyên.
“Một khi những lợi ích cá nhân này được đáp ứng, thì hầu hết mọi người đều sẽ nhân nhượng và làm theo,” Chen Daoyin, cựu Phó Giáo sư Đại học Khoa học Chính trị và Luật Thượng Hải, và hiện là một nhà bình luận ở Chile nhận định.
Những sinh viên thì không có tổ chức cao, hay được một người đứng đầu, ông Chen nói. Các cuộc biểu tình đã diễn ra tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Vũ Hán, Thành Đô và Urumqi.
Vào lúc xảy ra các cuộc biểu tình tại Thiên An Môn và chính quyền Trung cộng tiến hành đàn áp, đó là thời điểm cuối cùng mà các cuộc biểu tình dẫn đến việc thay thế Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung cộng, và có những sự chia rẽ nội bộ trong giới lãnh đạo đảng về cách kiểm soát cuộc khủng hoảng và con đường nào đưa Trung cộng tiến đến tương lai.
Tình huống khó khăn
NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES Chụp lại hình ảnh, Người dân biểu tình phản đối các lệnh hạn chế Covid tại Bắc Kinh ngày 27/11
Các cuộc biểu tình đã nhấn mạnh đến một tình huống ngày càng khó khăn đối với Tập Cận Bình, đó là có lùi bước trước một chính sách được ban đầu xem là điều tự hào nhưng dần đang trở thành một trách nhiệm ngày càng to lớn.
Nếu ông ấy nhân nhượng trước sức ép của công chúng và rút lại chính sách zero-Covid thì Tập Cận Bình sẽ trông yếu kém, và điều này có thể khuyến khích thêm người dân đổ ra đường trong tương lai nếu họ muốn có thêm sự thay đổi.
“Nếu ông ta nhân nhượng thì điều này có nghĩa là chính sách zero-Covid đã hoàn toàn thất bại và ông ta sẽ phải chịu trách nhiệm cho điều này. Chuyện này sẽ khiến ông ta bị mất mặt,” Teng Biao, một nhà hoạt động nhân quyền, luật sư và học giả Trung cộng nói.
Và tính cách của Tập Cận Bình không phải là nhân nhượng, giới phân tích cho biết.
Tập Cận Bình đã nhấn mạnh đến nhu cầu ngăn chặn một “cuộc cách mạng màu”, hoặc các cuộc biểu tình chống chính phủ, trong lần gần nhất khi ông phát biểu tại Thượng định Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (Shanghai Cooperation Organisation) ở Uzbekistan hồi tháng 9 vừa qua.
Ông Tập cũng bày tỏ sự tiếc nuối trong bài phát biểu kín không công khai trước truyền thông về sự sụp đổ của Đảng Cộng sản Liên Xô bởi vì không có ai “đủ đàn ông” để vượt qua thách thức.
Nếu Tập Cận Bình hướng tới thay đổi chính sách Covid trước khi Trung cộng sẵn sàng thì có thể dẫn đến dịch bệnh lan rộng, số ca tử vong tăng, hệ thống y tế quá tải, và những hậu quả này thật khó để chấp nhận.
Nhưng nếu ông ta bất chấp trước khi tìm ra một cách để tuyên bố chiến thắng và kiềm chế, ông ta đối mặt với các rủi ro là người dân giận dữ thêm khi ngày càng bất mãn trong khi nền kinh tế thì bị suy yếu.
Tập Cận Bình đã thay đổi một chút chính sách zero-Covid với việc công bố “20 biện pháp” hồi tháng rồi, trong một nỗ lực để chuẩn hóa các biện pháp phòng ngừa trên toàn quốc và giúp chúng trở nên thân thiện hơn với người dân và nền kinh tế.
Nhưng Tập cũng công khai bác bỏ nhu cầu phải kiềm chế tất cả các đợt dịch, nhiều giới chức địa phương vẫn còn mắc sai lầm về hướng cảnh báo và thực thi các lệnh phong tỏa và những luật cách ly nghiêm ngặt hơn, được đề ra trong “20 biện pháp” này.
“Vào thời điểm này thì họ dường như không hiểu,” Willy Lam, nhà nghiên cứu cấp cao từ Quỹ Jamestown Foundation cho biết.
“Một mặt, Tập Cận Bình và thành phần của ông ta, tất cả dường như đầy quyền lực. Nhưng song song đó, … chúng ta thấy một sự thiếu vắng phản hồi từ chính quyền mới.”
BBC (29.11.2022)
***
Biểu tình lan rộng ở Trung cộng, Hà Nội đối mặt với mối nguy nào?
Người dân cầm giấy trắng phản đối chính sách Không COVID ở Trung cộng trong một cuộc tưởng niệm các nạn nhân vụ hỏa hoạn ở Urumqi tại Đại học Hong Kong hôm 29/11/2022 Reuters
Trung cộng hỗn loạn
Hơn một tháng sau Đại hội XX, Đảng Cộng sản Trung cộng bất ngờ chứng kiến một làn sóng phẫn nộ bùng lên từ mấy ngày nay. Tại hàng chục thành phố lớn từ Thượng Hải đến Bắc Kinh, Vũ Hán, Quảng Châu, Trùng Khánh, người biểu tình đòi tự do đi lại và chấm dứt các đợt phong tỏa không hồi kết trong phòng chống COVID-19. [1]
Cho đến ngày 27/11, các cuộc biểu tình chống các lệnh hạn chế vì đại dịch COVID-19 ở Trung cộng đã bước sang đêm thứ hai và lan sang các thành phố lớn như Bắc Kinh. Người biểu tình đã tập hợp ở thủ đô Bắc Kinh và trung tâm tài chính Thượng Hải, một số hô vang thông điệp yêu cầu Chủ tịch Tập Cận Bình, Đảng Cộng sản Trung cộng phải từ chức. Hàng nghìn người đã tập hợp tại Thượng Hải vào cuối tuần qua.
Mọi người đã đổ xuống đường phố ở các thành phố lớn và tập trung trong khuôn viên của các trường đại học trên khắp Trung cộng, tạo thành một làn sóng phản đối chưa từng thấy trên toàn quốc kể từ sau khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ năm 1989 bị dập tắt.
Các lực lượng an ninh Trung cộng hôm 28/11 đã xuất hiện dày đặc trên các đường phố của Bắc Kinh và Thượng Hải sau khi xuất hiện những lời kêu gọi trên mạng về việc tổ chức một đêm biểu tình nữa để yêu cầu quyền tự do chính trị và chấm dứt các lệnh phong tỏa để kiểm soát dịch COVID-19.
Sự việc bắt đầu với một vụ hỏa hoạn gây thương vong vào tuần trước ở Urumqi, thủ phủ của khu vực Tân Cương, là chất xúc tác khiến công chúng phẫn nộ, khi nhiều người đổ lỗi cho việc phong tỏa để kiểm soát dịch COVID-19 đã cản trở các nỗ lực cứu hộ.
Chính sách “Không COVID” của Tập Cận Bình, quy định cách ly tất cả những người mắc bệnh, đã giúp giữ cho số ca mắc bệnh của Trung cộng thấp hơn so với Mỹ và các nước lớn khác. Tuy nhiên, chính sách này đã khiến hàng triệu người phải ở trong nhà suốt bốn tháng qua và một số người đã phàn nàn về việc thiếu nguồn cung thực phẩm và y tế.
Đảng Cộng sản Trung cộng tháng trước đã hứa hẹn sẽ khắc phục tình trạng gián đoạn này bằng cách thay đổi quy định cách ly và các quy tắc khác. Tuy nhiên, công chúng ngày càng mất kiên nhẫn sau khi số ca mắc tăng đột biến khiến các thành phố phải thắt chặt kiểm soát. Ngày 28/11, số ca mắc mới hằng ngày đã tăng lên 40.347 trường hợp, trong đó có 36.525 ca không có triệu chứng.[2]
Người dân bất mãn
Kể từ sau cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, chưa từng có nhiều người Trung cộng chấp nhận nguy cơ bị bắt giữ và bất chấp hậu quả để xuống đường biểu tình như lần này. Bates Gill, một chuyên gia về Trung cộng tại Viện Chính sách Asia Society, nhận định: “Trong suốt 10 năm cầm quyền của Tập Cận Bình, đây là lần thể hiện bức xúc công khai và lan rộng nhất của người dân đối với chính sách của chính phủ”.[3]
Sự bất mãn của công chúng với chính sách “Không COVID” của Tập Cận Bình, thể hiện trên mạng xã hội, áp phích trong các trường đại học hoặc các cuộc biểu tình, là thách thức đối nội lớn nhất của Tập Cận Bình kể từ cuộc biểu tình năm 2019 ở Hong Kong nhằm chống lại dự luật dẫn độ.
Các nhà phân tích cho biết mặc dù các cuộc biểu tình khiến Tập Cận Bình bối rối, nhưng chúng không thể lật đổ được ông ta, bởi vì Tập Cận Bình có toàn quyền kiểm soát đảng, quân đội, bộ máy an ninh và tuyên truyền.
Như thường lệ, Bắc Kinh đã cáo buộc “các thế lực có động cơ ngầm” đã tìm cách liên kết vụ hỏa hoạn với các biện pháp phòng chống dịch COVID-19.
Tại một khu vực ở trung tâm kinh tế của Thượng Hải, nơi những người biểu tình tụ tập hồi cuối tuần trước, nhiều người đã chứng kiến cảnh sát đã dẫn giải hai người đi.[4] Bộ máy kiểm duyệt không gian mạng của Trung cộng cũng tìm cách loại bỏ các dấu hiệu của các cuộc biểu tình do phương tiện truyền thông xã hội phát động.
Sau Đại hội XX, Tập Cận Bình đã ở đỉnh cao quyền lực, khi tái nhiệm với tư cách là lãnh đạo đảng và tổng tư lệnh quân đội, đồng thời bổ nhiệm các thân tín của mình vào tất cả các vị trí quan trọng trong đảng. Các lãnh đạo từng bày tỏ quan điểm trái ngược hoặc quản lý theo phong cách khác với Tập Cận Bình đều không được trọng dụng. Mặc dù sự sắp xếp “độc đoán” này cho phép Tập Cận Bình tập trung quyền lực hơn, nhưng nó cũng cho thấy những vấn đề bất ổn nội tại trong xã hội Trung cộng mà các cuộc biểu tình đã phơi bày phần nào.
Ngay trong thời gian đang diễn ra Đại hội XX, tại cầu Tứ Thông (Sitong), một người biểu tình đơn độc đã treo một biểu ngữ lên án Tập Cận Bình trước khi bị bắt giữ.
Mặc dù hầu hết những người biểu tình lần này chỉ quan tâm đến việc phản đối chính sách phong tỏa các khu dân cư hoặc bỏ việc xét nghiệm vi-rút thường xuyên. Nhưng cũng có một số người biểu tình hô vang “đả đảo Tập Cận Bình, đả đảo Đảng Cộng sản Trung cộng”. Nhiều sinh viên Đại học Thanh Hoa đã giơ cao một tờ giấy trên đó có in một phương trình của Milton Friedman, theo một số người giải thích đó là một cách chơi chữ. Friedman đọc gần giống như “free man” (người tự do).[5]
Thế nhưng, không đơn giản chỉ là tên gọi của Milton Friedman giống cách gọi “người tự do”. Milton Friedman đã từng đến Trung cộng vài lần trước đây và ông ta cũng rất được chào đón ở Trung cộng khi đó. Một phương châm nổi tiếng của Milton Friedman nói với lãnh đạo Trung cộng khi nước này muốn chuyển sang kinh tế thị trường, đó là “Free to choose”, có nghĩa là “tự do chọn lựa”.[6] Điều này cũng mang hàm ý rất lớn trước việc người dân Trung cộng không được tự do chọn lựa cuộc sống của họ, lãnh đạo của họ…
Lance Gore, một chuyên gia về Trung cộng tại Viện Đông Á ở Singapore, nhận định: “Với việc xung quanh chỉ toàn kẻ nịnh hót, Tập Cận Bình đã tự nhốt mình trong vòng vây của những lời nịnh bợ, điều này có thể khiến ông đánh giá thấp hoặc không cảm nhận được các tác động tiêu cực mà người dân đã phải chịu đựng từ chính sách ‘Không COVID’”.[7]
Hà Nội nghĩ gì?
Tất cả các báo chí chính thống của Việt Nam đều im bặt trước các cuộc biểu tình phản kháng này ở Trung cộng. Nhiều người đã dí dỏm so sánh là nếu như báo chí Việt Nam tấp nập đưa tin về những cuộc biểu tình ở châu Âu hoặc ở Mỹ, thậm chí khoét sâu những khía cạnh mâu thuẫn xã hội ở những quốc gia này, nhưng đối với Trung cộng thì báo chí cách mạng lại vờ như không thấy gì.
Chúng ta còn nhớ trong chuyến viếng thăm Bắc Kinh hồi đầu tháng này của ông Nguyễn Phú Trọng, hai bên Việt – Trung đã đưa ra một Tuyên bố chung, trong đó có đoạn: “…thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực chống khủng bố, chống “diễn biến hòa bình”, “cách mạng màu”…”[8]
Thể chế của Hà Nội là sao chép từ Bắc Kinh. Kể cả tư duy “diễn biến hoà bình” hay “cách mạng màu” cũng học hỏi từ quan thầy Trung cộng. Mặc dù ngay trong lòng xã hội các nước phương Tây cũng vẫn còn đầy rẫy những bất bình, mâu thuẫn. Nhưng tại các quốc gia như Trung cộng, Việt Nam, những bất bình và mâu thuẫn xã hội còn trầm trọng hơn rất nhiều lần. Nhưng chính quyền vờ như không thấy. Một mặt chính quyền dùng bộ máy tuyên truyền khổng lồ của mình để “vú cả lấp miệng em”, mặt khác, họ dùng quân đội, công an để đàn áp, bắt bớ những người dân dũng cảm lên tiếng phản kháng.
Các cuộc biểu tình vừa qua cho thấy, kể cả việc kiểm soát chặt chẽ xã hội như ở Trung cộng, thì sự bất bình và các mâu thuẫn xã hội cũng không dễ bị dập tắt bằng bạo lực. “Tức nước thì vỡ bờ”, chính vì vậy, đây cũng là bài học để chính quyền và Đảng cộng sản Việt Nam cần phải nghiêm túc học hỏi.
Theo thông tin từ báo chí chính thống thì nền kinh tế Việt Nam đang có những con số đầy ấn tượng. Tỷ lệ tăng trưởng GDP ở mức cao, tỷ lệ lạm phát ở mức thấp. Mọi chỉ số chính quyền đưa ra đều đẹp như mơ, nhưng thực tế thì nền kinh tế Việt Nam đang tổn thương nghiêm trọng. Việc người dân phải chật vật xếp hàng mua xăng gần đây là một biểu hiện cho thấy việc điều hành nền kinh tế đang có rất nhiều lỗ hổng.
Ngoài ra, các cuộc thanh trừng chính trị gần đây như bắt bớ lãnh đạo các tập đoàn Tân Hoàng Minh, FLC, Vạn Thịnh Phát… đã bồi thêm vào nền kinh tế Việt Nam những vết thương chí mạng. Trong tình trạng kinh tế khó khăn này, những người nghèo luôn là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất.
Chính vì vậy, cần phải công khai minh bạch các thông tin cần thiết, xây dựng một xã hội thực sự dân chủ với sự tham gia phản biện của đông đảo người dân và các tổ chức xã hội dân sự thì mới có thể đưa đất nước phát triển theo hướng đúng đắn.
Nếu Hà Nội chỉ noi gương Bắc Kinh trong việc đàn áp, bắt bớ, luôn đổ lỗi các bất đồng và mâu thuẫn trong xã hội chỉ là “diễn biến hoà bình”, “cách mạng màu”, chối bỏ những vấn đề thực sự bất ổn trong đời sống của người dân thì chắc chắn sẽ có một ngày người dân sẽ đứng lên phản kháng. Và khi đó thì liệu Đảng cộng sản có còn tồn tại được hay không?
Chu Lập Luân (RFA, 29.11.2022)
____________
Tham khảo:
[1] https://www.chinatalk.media/p/chinas-protests-harbinger-or-passing?utm_source=post-email-title&publication_id=4220&post_id=87183423&isFreemail=true&utm_medium=email
[2] https://tuoitre.vn/vi-sao-trung-quoc-van-tiep-tuc-3-kien-dinh-trong-chong-dich-covid-19-20221128225002462.htm
[3] https://www.reuters.com/world/china/china-protests-highlight-xis-covid-policy-dilemma-walk-it-back-or-not-2022-11-28/
[4] https://www.thestar.com.my/aseanplus/aseanplus-news/2022/11/28/police-detain-two-people-at-shanghai-protest-site-afp
[5] https://www.news.com.au/finance/economy/riots-erupt-in-china-after-deadly-lockdown-building-fire/news-story/bb837a2bcf0b968137a159be69b976ec
[6] https://www.cato.org/policy-report/september/october-2017/little-known-story-milton-friedman-china
[7] https://www.reuters.com/world/china/china-protests-highlight-xis-covid-policy-dilemma-walk-it-back-or-not-2022-11-28/
[8] https://baochinhphu.vn/toan-van-tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc-102221101184708373.htm