Luật MAGNITSKY toàn cầu của thế giới dân chủ bắt đầu áp dụng cho Việt Nam qua vụ nêu đích danh 8 thủ phạm là Sĩ quan Công an Hà Tĩnh nói trên để trừng phạt. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu và là phần nổi của tảng băng chìm.
Cuối năm 2016, quốc hội Mỹ thông qua đạo luật Magnitsky toàn cầu (Global Magnitsky Human Rights Accountability Act) hay S284. Ngay sau đó, 2017, Canada đã thông qua đạo luật Magnitsky có tên là “Công lý cho các nạn nhân của các quan chức tham nhũng ở nước ngoài”. Tiếp theo đó Lithuania và Úc châu cũng đã thông qua đạo luật Magnitsky toàn cầu (Global Magnitsky Act) của họ trong năm 2017.
Mãi đến năm 2020, quốc hội Liên Âu (EU) mới thông qua một đạo luật Magnitsky toàn cầu và đạo luật này trở thành một đạo luật chính thức của 27 quốc gia Âu Châu, trừ Anh Quốc. Vào ngày 21 tháng 2 năm 2017, Hạ viện VQ Anh đã sửa đổi Dự luật tài chính hình sự của nước này lấy cảm hứng từ Đạo luật Magnitsky cho phép chính phủ đóng băng tài sản tại UK của những người vi phạm nhân quyền và tham nhũng tại bất cứ quốc gia nào trên thế giới.
Vào ngày 1 tháng 5 năm 2018, Hạ viện Anh đã thêm “sửa đổi Magnitsky” vào Dự luật trừng phạt và chống rửa tiền cho phép chính phủ Anh áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với những người vi phạm nhân quyền thô bạo. Đến năm 2020, quốc hội VQ Anh đã thông qua luật Magnitsky toàn cầu của Anh quốc. Như vậy, tính đến 2020, nếu kể thêm các nước nhỏ như Estonia, Lithuania và Latvia thì thế giới dân chủ đã có gần 40 quốc gia có Luật Magnitsky toàn cầu.
Luật Magnitsky toàn cầu này cho phép gần 40 nước dân chủ, đặc biệt là Anh, Hoa Kỳ, Úc, Canada và 27 quốc gia EU mở rộng chế tài các cá nhân vi phạm nhân quyền và thu vén “tài sản phi pháp” tại bất cứ nơi nào trên toàn thế giới. Các đối tượng bị Luật Magnitsky trừng phạt bao gồm:
– Thứ nhất là những giới chức chính quyền và những thuộc hạ của họ hoặc những người ngoài chính phủ hợp tác với giới chức chính quyền vi phạm nghiêm trọng quyền con người.
– Thứ hai là những giới chức cầm quyền cướp đoạt tài sản của người dân.
– Và thứ ba là những giới chức cầm quyền can dự vào những vụ tham nhũng lớn và đàn áp những người đi phanh phui những vụ ấy.
Từ năm 2015, trước khi đạo luật Magnitsky xuất hiện, các tổ chức NGOs quốc tế của người Việt cũng như người nước ngoài tại Âu Châu & Hoa Kỳ đã phối hợp với đảng Việt Tân hợp soạn báo cáo chính xác về vấn nạn tra tấn tại VN, dựa theo các Công Ước chống tra tấn của Liên Hiệp Quốc (LHQ) mà nhà cầm quyền CSVN đã ký kết và cam kết tuân thủ. Báo cáo (report) có tên là “SHADOW REPORT ON POLICE TORTURE IN VIETNAM. Prepared for the UN Committee Against Torture in connection to its review of Vietnam Party’s 1st Report under the Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment. Submission to the United Nations Committee Against Torture regarding the recent deaths in police custody in VIETNAM. Report in April 2016”.
Tiếp theo đó 9 NGOs Việt Nam và ngoại quốc bao gồm Comité Suisse-Vietnam COSUNAM; Budesverband Der Vietnamesischen Flüchtlinge In Der Bundesrepublik Deutschland e.V.; Associatie Van Vietnamese Vluchtelingen in Nederland (AVVN); Vietnamese American Women’s Association (VAWA); Hoi Den Hung Foundation; Radio Tieng Nuoc Toi (TNT Radio Houston); Civil Rights Movement; Catholic Brotherhood Youth Association và Viet Tan Friendship Association đã hợp tác với đảng Việt Tân hợp soạn các báo cáo nhân quyền chiếu theo Istanbul Protocol của LHQ và dựa trên Luật Magnitsky toàn cầu cũng như quốc tế công pháp về Nhân Quyền, như sau:
– Police Brutality Against Formosa Pollution Victims from Song Ngoc Parish Seeking Compensation And Against Human Rights Activists From 2010 To 2018 In VIETNAM. With reference to The International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), the Universal Declaration on Human Rights and the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR) and The Global Magnitsky Act. Report on May 20, 2018.
– Police Brutality In Murders, Tortures & Kidnaps Against Common Civilians From 2007 To 2019 In VIETNAM. Report on March 31, 2019.
– The Cross-country Kidnap Against Journalist TRUONG DUY NHAT By Corrupt Officials In VIETNAM. Submission to The US Department Of State & The US Department Of The Treasury. With Reference To the US Global Magnitsky Act 2016. Report on JUNE 30, 2019.
– SPECIAL PETITION REPORT 2019 On Police Brutality Against Formosa Pollution Victims from Song Ngoc Parish Seeking Compensation And Against Human Rights Activists In Dioceses VINH & HA TINH – VIETNAM. With Reference To the US Global Magnitsky Act 2016. Report on AUGUST 31, 2019.
Tất cả các bản phúc trình (report) nói trên đã được các đại diện NGOs tại Mỹ đệ nộp cho Bộ Ngoại Giao, Bộ Ngân Khố & Quốc Hội Mỹ, và đã được COSUNAM & các Cộng Đồng VN tại EU đệ nạp cho các Bộ ngoại giao Đức, Hòa Lan và các cơ quan Nhân Quyền LHQ tại Geneva từ năm 2016 đến đầu năm 2020. Đặc biệt là tổ chức Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International) đã sao gởi các bản phúc trình kể trên cho bộ Ngoại Giao của 27 quốc gia EU vào đầu năm 2019.
Nhờ vậy, ngày hôm nay các tổ chức đấu tranh cho Nhân Quyền VN đã bắt đầu nhìn thấy kết quả sơ khởi hôm 18/12/2020. Đó là việc “Tám Dân biểu Mỹ hôm 18/12/2020 yêu cầu Bộ Ngoại giao và Tài chính Mỹ thực hiện các chế tài cấm vận của Đạo luật Magnitsky toàn cầu đối với công an Hà Tĩnh, những người đã tra tấn nhà báo Nguyễn Văn Hoá, người bị kết án tù 7 năm với cáo buộc tuyên truyền chống nhà nước trong phiên toà năm 2017; https://lowenthal.house.gov/media/press-releases/congressman-lowenthal-house-colleagues-urge-magnitsky-sanctions-against;
Tám dân biểu Mỹ nói trên là Dân biểu Alan Lowenthal, người nhận bảo trợ cho tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Hoá, Dân biểu Lou Correa , Dân biểu Deb Haaland, Dân biểu Ro Khanna, Dân biểu Barbara Lee, Dân biểu James P. McGovern, Dân biểu Katie Porter, và Dân biểu Harley Rouda.
Trong bức thư gửi Bộ Ngoại giao và Tài chính Mỹ, các Dân biểu Mỹ đã nêu tên 8 sĩ quan công an CSVN ở Hà Tĩnh, những người đã tra tấn, trói tay treo TNLT Nguyễn Văn Hoá lên trần nhà để ép cung. Đó là những Sĩ quan Công an sau đây:
– đại tá Nguyễn Anh Tuấn,
– đại uý Nguyễn Văn Sáng,
– trung uý Lê Anh Đức,
– đại uý Trần Anh Đức,
– đại tá Nguyễn Huy Chương,
– thiếu tá Trương Quang Quốc,
– thiếu uý Bùi Xuân Đạt, và
– đại uý Nguyễn Đình Đức.
Nhưng vì sao 8 Sĩ quan Công an CSVN nói trên bị chính giới Mỹ nêu tên yêu cầu trừng phạt bằng đạo luật US Magnitsky toàn cầu 2016 ? Bởi vì tất cả các đạo luật Magnitsky toàn cầu của gần 40 quốc gia DC nói trên nhắm đến việc trừng phạt các cá nhân vi phạm nhân quyền và thụ đắc tài sản phi pháp (TSPP) tại bất cứ quốc gia nào trên thế giới. Vì vậy thủ phạm bị Luật Magnitsky trừng phạt gồm 2 loại: thủ phạm đàn áp nhân quyền và thủ phạm thụ đắc tài sản phi pháp (TSPP). Khảo sát đầy đủ hơn cho thấy:
– Luật Magnitsky của Mỹ dành 50% tập chú vào các thủ phạm đàn áp nhân quyền và 50% tập chú vào các thủ phạm thụ đắc TSPP.
– Luật Magnitsky của VQ Anh, Canada và Úc châu dành 70% tập chú vào các thủ phạm thụ đắc TSPP còn 30% tập chú vào các thủ phạm đàn áp nhân quyền.
– Luật Magnitsky của 27 quốc gia EU cũng dành 70% tập chú vào các thủ phạm thụ đắc TSPP còn 30% tập chú vào các thủ phạm đàn áp nhân quyền.
Tóm lại, Luật MAGNITSKY toàn cầu của thế giới dân chủ bắt đầu áp dụng cho Việt Nam qua vụ nêu đích danh 8 thủ phạm là Sĩ quan Công an Hà Tĩnh nói trên để trừng phạt. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu và là phần nổi của tảng băng chìm bởi vì danh sách các thủ phạm CSVN đàn áp nhân quyền và thụ đắc TSPP từ T.Ư cho đến cấp tỉnh-Thành phố đã, đang và sẽ được Xã Hội Dân Sự VN trong và ngoài nước báo cáo từng quý một cho các quốc gia dân chủ và giàu mạnh trên khắp thế giới. Cho nên “lưới trời lồng lộng thưa mà không lọt” (Thiên võng khơi khơi, sơ nhi bất lậu) .
Đan Tâm
VNTB (21.12.2020)