Khảo sát chỉ số minh bạch ngân sách Việt Nam (OBS 2021) do IBP thực hiện. Photo IBP.
Điểm số công khai minh bạch ngân sách của Việt Nam năm 2021 dù được cải thiện so với các kỳ đánh giá trước, tăng 9 bậc và được xếp hạng 68 trong số 120 quốc gia, nhưng vẫn thấp hơn trung bình toàn cầu do chưa cung cấp đủ thông tin cho công chúng.
Tổ chức Hợp tác Ngân sách Quốc tế (IBP) vừa công bố kết quả Khảo sát ngân sách mở toàn cầu năm 2021 (OBS 2021) theo đó chỉ số công khai minh bạch ngân sách của Việt Nam đạt 44/100 điểm, nằm trong ngưỡng “không đủ thông tin” (dưới 61/100 điểm). Về chỉ số này, Việt Nam đứng sau Indonesia (70 điểm), Philippines (68 điểm), Thái Lan (58 điểm), Malaysia (47 điểm), nhưng đứng trước Campuchia (33 điểm) và Myanmar (30 điểm).
Nhìn chung, chỉ số “Công khai minh bạch” ngân sách của Việt Nam tăng trong 10 năm qua, với năm 2012 chỉ có 19 điểm, năm 2019 đạt 38 điểm, và giảm đôi chút vào năm 2017 với 15 điểm.
Đối với trụ cột “Sự tham gia của công chúng” năm 2021, Việt Nam đạt 17/100 điểm, trong đó quá trình lập dự toán 27/100 điểm, phê duyệt 56/100 điểm, còn trong quá trình thực thi và kiểm toán đều ở mức 0/100 điểm.
IBP ghi nhận năm 2021 Việt Nam có sự cải thiện về Báo cáo ngân sách cho công dân, trong khi các chỉ số về cung cấp thông tin ước tính, dự toán ngân sách vẫn còn thấp.
IBP khuyến nghị rằng để nâng cao vị thế và cải thiện sự minh bạch ngân sách, Việt Nam nên cập nhật thêm báo cáo ngân sách giữa năm bao gồm các dự đoán tình hình kinh tế vĩ mô kèm theo dự toán tiến độ đạt thu ngân sách cả năm…
Bộ Tài chính Việt Nam nên ưu tiên thực hiện thí điểm cơ chế giám sát việc thực hiện ngân sách, tích cực tham gia với các nhóm cộng đồng dễ bị tổn thương và ít được đại diện thông qua các tổ chức xã hội dân sự, IBP nêu đề nghị.
Tổ chức này còn đề nghị Quốc hội Việt Nam nên ưu tiên cho phép các thành viên của công chúng hoặc của tổ chức xã hội dân sự nêu ý kiến tại các phiên làm việc của quốc hội về đề xuất ngân sách trước khi được phê duyệt, cũng như trong các phiên họp về kiểm toán ngân sách.
Truyền thông Việt Nam cho biết từ năm 2020, Bộ Tài chính bắt đầu vận hành Cổng công khai ngân sách nhà nước giúp công khai thông tin, dữ liệu ngân sách, bao gồm các dữ liệu dự toán, quyết toán ngân sách hàng năm của trung ương, bộ ngành địa phương. Tuy nhiên, việc cập nhật của các bộ ngành địa phương vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.
Theo khảo sát OBS, Hoa Kỳ nằm trong top 20 nước minh bạch ngân sách đạt 68 điểm, giám sát ngân sách tốt đạt 83 điểm, chỉ số tham gia công chúng đạt 22 điểm, trong khi đó Trung Quốc – đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ – chỉ số minh bạch ngân sách chỉ có 20 điểm, mức độ tham gia công chúng 0 điểm.
VOA (10.06.2022)