„Văn hóa là lãnh vực càng ít lãnh đạo chừng nào càng tốt chừng ấy.“
Nguyễn Hưng Quốc
Về phương diện văn hóa, nếu chính quyền Việt Nam thành tâm muốn làm điều gì có lợi cho đất nước, tôi chỉ có một lời khuyên: Đừng làm gì cả.
Văn hóa là lãnh vực càng ít lãnh đạo chừng nào càng tốt chừng ấy. Cai trị thì tuyệt đối không nên. Tất cả các văn nghệ sĩ và trí thức đều biết rõ những gì họ nên làm và cần làm. Điều duy nhất chính phủ có thể giúp họ là để cho họ được tự do. Vậy thôi.
Rượu và phê bình
Không ai có thể chứng minh được cái ngon của rượu với một người không biết gì về rượu. Trong văn chương cũng vậy.
Phê bình bao giờ cũng chỉ là một cách đối thoại với một số người. Chỉ một số người.
Đoàn kết và phân hóa
Trong chính trị, người ta cần đoàn kết: Chỉ có đoàn kết mới là sức mạnh; trong văn học, người ta cần phân hóa: Chỉ có phân hóa văn học mới thực sự đa dạng và khởi sắc.
Ở Việt Nam, chính quyền làm ngược lại: Trong chính trị, người ta tìm cách phân hóa để không ai được mạnh. Và trong văn học, người ta cố tạo nên những sự đoàn kết nhất trí giả để không có người nào thực sự có bản sắc riêng cả.
Ngôn ngữ: Nạn nhân đầu tiên của độc tài
Không có thời đại nào các nhà văn và nhà thơ lại quan trọng và cần thiết như khi sống dưới các chế độ độc tài.
Dưới các chế độ độc tài, nạn nhân đầu tiên bao giờ cũng là ngôn ngữ. Được sử dụng để tuyên truyền, ngôn ngữ dần dần bị hút sạch nội dung và nhựa sống để chỉ còn những xác chữ ngớ ngẩn vô nghĩa.
Chỉ có những cây bút độc lập và tài hoa mới giúp ngôn ngữ được hồi sinh và hồi xuân.
NGUYỄN HƯNG QUỐC (29.09.2024)