„Việc Mỹ đào tạo tầng lớp khoa học và lãnh đạo của một đối thủ tiềm tàng trong tương lai là không hợp lý.“
Mike Gallagher
Bài viết rất hay của ông Mike Gallagher, cộng tác viên của Wall Street Journal, hiện là trưởng bộ phận quốc phòng tại Palantir Technologies và là học giả danh dự tại Hudson Institute. Ông từng là đại diện Quận thứ tám của Wisconsin (2017–2024) và giữ chức chủ tịch Ủy ban Chọn lọc về Đảng Cộng sản Trung Hoa.
Việc Mỹ đào tạo tầng lớp khoa học và lãnh đạo của một đối thủ tiềm tàng trong tương lai là không hợp lý.
Tổng thống Trump bắt đầu nhiệm kỳ hai bằng việc thách thức một chế độ độc tài cánh tả không chịu trách nhiệm, thù địch với các giá trị Mỹ, quen lợi dụng tài sản Mỹ và tích cực hỗ trợ tội diệt chủng ở Tân Cương — tất nhiên, tôi đang nói đến Harvard.
Trong nhiều thập kỷ, cả đảng Cộng hòa và Dân chủ đều đồng ý rằng các đại học Mỹ là viên ngọc quý của tính ưu việt Mỹ, và Harvard tỏa sáng nhất. Tuy nhiên, ông Trump có khả năng đặc biệt trong việc vạch trần những chuẩn mực hư hỏng, và những năm gần đây cho thấy các đại học hàng đầu bị lộ diện là mạng lưới bảo trợ cánh tả toàn cầu, dùng nghiên cứu làm bình phong để che giấu sự thù ghét trong khuôn viên, đồng thời giúp đỡ các đối thủ như Trung cộng.
Trump xứng đáng được ghi nhận vì đã chỉ ra mối liên kết tham nhũng và phi đạo đức giữa các trường như Harvard và Đảng Cộng sản Trung cộng. Nhưng các thỏa thuận gần đây với Columbia, Brown và các trường khác không đủ mạnh. Các khoản phạt ấn tượng nhưng thực chất không đáng kể và những lời hứa mơ hồ tuân thủ luật hiện hành có thể không tồn tại qua nhiệm kỳ tổng thống tiếp theo. Cách tốt hơn: giảm mạnh số lượng sinh viên Trung cộng tại các đại học Mỹ, đặc biệt là những người học công nghệ.
Khoảng 30% sinh viên Harvard là người nước ngoài, tại Columbia là gần 40%. Các đại học Mỹ hàng đầu nhận hàng tỷ USD trợ cấp và ưu đãi thuế trong khi tuyển ít sinh viên Mỹ hơn mỗi năm. Các đại học ưu tú cần thay đổi tư duy: ưu tiên giáo dục những công dân Mỹ xuất sắc và công dân của các nước đối tác — không phải đối thủ của chúng ta.
Trump lưu ý mùa hè này rằng “Mỹ đang chạy đua để thống trị toàn cầu về trí tuệ nhân tạo”, và các đại học đóng vai trò quan trọng trong cuộc đua này. Hàng ngàn công dân Trung cộng đang làm việc và học tập trong các phòng thí nghiệm như vậy. Năm ngoái, Mỹ tiếp nhận 1,1 triệu sinh viên quốc tế, trong đó 25% đến từ Trung cộng. Trong lĩnh vực AI, gần 40% nhà nghiên cứu hàng đầu ở Mỹ là người gốc Trung cộng. Bắc Kinh đang tích cực đào tạo những nhà nghiên cứu được giáo dục và làm việc tại Mỹ thông qua chương trình Thousand Talents.
Việc hợp tác mù quáng với một đối thủ địa chính trị là vô lý. Không ai đề nghị Mỹ đào tạo các nhà vật lý hạt nhân Iran hay kỹ sư tên lửa Nga. Chúng ta cũng không hợp tác nhiều với Đức Quốc xã trong thập niên 1930 hay Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh. Vậy tại sao lại ngoại lệ với Trung cộng, một quốc gia muốn vượt Mỹ về công nghệ mới nổi?
Các đại học ưa thích sinh viên Trung cộng vì họ thường trả học phí đầy đủ, nhiều khi được Đảng Cộng sản chi trả. Sự phụ thuộc này làm suy thoái đạo đức các trường. Các vụ việc bạo lực, giám sát và áp lực với sinh viên Trung cộng bất đồng ý tại Harvard, Columbia, Rutgers hay Cornell cho thấy tiền Trung cộng tạo ảnh hưởng tham nhũng khắp nơi.
Trump nhấn mạnh: chính quyền không cần thỏa thuận với đại học để cân bằng số lượng sinh viên nước ngoài. Visa là trách nhiệm của Tổng thống Mỹ, không phải Harvard. Chính phủ có thể từ chối cấp visa sinh viên cho đảng viên Đảng Cộng sản Trung cộng và con cái họ, cũng như các nhà nghiên cứu liên kết với Quân Giải phóng Nhân dân Trung cộng hoặc các trường đại học quốc phòng Trung cộng.
Những người chỉ trích có thể nói rằng cần nhận nhiều sinh viên Trung cộng để truyền bá tự do thông qua giao lưu văn hóa. Ý tưởng hay, nhưng không phù hợp với thực tế Trung cộng hiện nay. Các lãnh đạo đảng như Wang Huning và Chủ tịch Tập Cận Bình đều từng được giáo dục ở Mỹ, nhưng không bị điều chỉnh theo giá trị Mỹ — mà còn củng cố tư tưởng của họ.
Khi tôi còn là Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc về Trung cộng tại Hạ viện, nhiều hiệu trưởng đại học hỏi tôi tại sao tầng lớp tinh hoa Trung cộng lại muốn học ở Mỹ. Tôi đùa rằng, sau khi Liên Xô sụp đổ, Trung cộng muốn gửi thanh niên tới những pháo đài cuối cùng của chủ nghĩa cộng sản thật sự. Trump nhấn mạnh chính quyền của ông phải bảo đảm Bắc Kinh không được là người cười sau cùng.
Mike Gallagher
Henry Quang Vũ dịch
Nguồn: Fb Henry Vu