Dư luận Chile đã có những phản ứng mạnh mẽ sau vụ một cận vệ của Chủ tịch nước Lương Cường bị cáo buộc lạm dụng tình dục trong khi đoàn Việt Nam đang có chuyến thăm chính thức Chile từ ngày 9-12/11. Còn phản ứng từ Việt Nam thế nào?

Hiện chính phủ Việt Nam vẫn chưa chính thức lên tiếng và báo chí do Đảng Cộng sản Việt Nam quản lý không đăng một tin nào về sự việc này.

Tin tức về vụ sĩ quan an ninh này bị một phụ nữ Chile tố cáo có hành vi lạm dụng tình dục đến nay chỉ được đăng tải trên BBC News Tiếng Việt, một số báo tiếng Việt ở hải ngoại và trên mạng xã hội như Facebook.

Trong khi đó, bên cạnh việc Bộ Ngoại giao Chile đã lập tức có thông cáo báo chí về vụ việc hôm 11/11, báo chí tại quốc gia Nam Mỹ này đã đăng tải rất rầm rộ, thậm chí có đài truyền hình còn phát trực tiếp phiên xét xử của tòa án tại thủ đô Santiago.

Kênh truyền hình do nhà nước Chile tài trợ là 24 Horas – TVN Chile có gần 2 triệu người đăng ký trên YouTube đã phát một video dài bảy phút về vụ việc và mở phần bình luận cho người xem.

Cần biết rằng Chile là một nền dân chủ ổn định đã chứng kiến sự mở rộng đáng kể về quyền chính trị và quyền tự do dân sự kể từ khi chính quyền dân sự được khôi phục vào năm 1990, theo báo cáo vào năm 2024 của tổ chức nhân quyền Freedom House (Mỹ).

Các cuộc bầu cử tổng thống ở Chile diễn ra tự do và công bằng, theo Freedom House năm 2024.

Vào tháng 12/2021, người dân Chile đã bầu ông Gabriel Boric – một thành viên đảng cánh tả trong Quốc hội – làm tổng thống. Ông Boric trở thành tổng thống trẻ nhất trong lịch sử Chile khi nhậm chức ở tuổi 35 tuổi.

Chile có hệ thống chính trị đa đảng, trong đó các đảng phái hoạt động tự do. Tính đến năm 2023, Quốc hội Chile bao gồm đại diện từ 22 đảng phái chính trị cùng một số thành viên độc lập.

Quá trình xử lý cáo buộc nhằm vào một sĩ quan an ninh trong đoàn đại biểu của Chủ tịch nước Lương Cường đang ở thăm Chile cho thấy sự độc lập của hành pháp và tư pháp trong một vụ việc được coi là nhạy cảm chính trị.

Báo chí nước này đã đưa tin thoải mái, không ngại ngần đặt ra các vấn đề pháp lý, ngoại giao, chính trị xung quanh vụ bê bối.

Chỉ trích chính phủ

Trong vụ lạm dụng tình dục này, người bị cáo buộc là một sĩ quan công an 59 tuổi thuộc đội cận vệ của Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường, người vừa có chuyến thăm chính thức Chile từ ngày 9 đến ngày 12/11.

Vụ tố cáo và phán quyết của tòa án sau đó đã gây ra các phản ứng khác nhau trong một bộ phận công chúng Chile.

Hầu hết các bình luận mà BBC News Tiếng Việt đọc được trên các kênh tiếng Tây Ban Nha của Chile đều chê trách cách xử lý vụ việc của giới chức nước này.

Viên sĩ quan Việt Nam, sau khi hầu tòa hôm thứ Hai 11/11, đã được tại ngoại với điều kiện lập tức rời khỏi Chile, không được quay lại nước này trong vòng hai năm và không được tiếp xúc với nạn nhân.

Cách giải quyết “rút gọn” này được Công tố viên phụ trách vụ án Félix Rojas gọi là “giải pháp thay thế”, đó là một thỏa thuận với sự đồng ý của cả nạn nhân lẫn người bị cáo buộc và luật sư của họ.

Công tố viên Félix Rojas giải thích rằng thủ tục rút gọn này không liên quan gì đến chức vụ của người bị tố cáo và rằng “các quy định là khách quan và áp dụng cho tất cả mọi người”.

Tuy nhiên cách giải thích này dường như không thuyết phục được một bộ phận dân chúng Chile.

Nhà báo người Chile Ivan Herrera chia sẻ hình ảnh của nghi phạm trên mạng xã hội X và bình luận:

“Hình phạt lớn nhất dành cho ông ta là không được trở lại Chile thêm hai năm nữa. Đây là cách vận hành công lý và ngoại giao của chính phủ [của Tổng thống] Boric.”

Liên tiếp trong các bài đăng khác nhau trên X, ông viết:

“Đây là những quyền mà phụ nữ đã giành được với [Tổng thống] Boric. Một kẻ hiếp dâm vẫn đang lẩn trốn và một kẻ lạm dụng tình dục người nước ngoài bỏ đi mà không bị trừng phạt.”

“Ở Chile, cưỡng hiếp hoặc lạm dụng tình dục ai đó là miễn phí,” nhà báo Ivan Herrera bình luận chua chát và đề cập đến một lãnh đạo trong chính phủ Chile đã bị tố cáo lạm dụng tình dục nhưng vẫn tiếp tục đảm nhiệm chức vụ.

Phần bình luận dưới video về vụ việc trên kênh 24 Horas – TVN Chile nhận gần 300 bình luận bằng tiếng Tây Ban Nha sau một ngày đăng tải.

Tài khoản Patrick-mc3jd viết: “Tín hiệu tốt đẹp, công lý gửi đi, rằng bất kỳ người nước ngoài nào cũng có thể lạm dụng một phụ nữ Chile.”

Tài khoản Lucx6129 cho rằng cách giải quyết này là do Chile đang “làm ăn” với Việt Nam: “Vì Chile đang làm ăn với Việt Nam nên họ để sự việc trôi qua. Rõ ràng là sự an toàn của người dân được đổi chác cho hoạt động kinh doanh của chính phủ tai hại này.”

Người dùng Rene-vc5jw viết: “Hệ thống tư pháp Chile thật đáng xấu hổ, những tội ác này rất nghiêm trọng và thậm chí không được bảo lãnh.”

Còn tài khoản Robertohernandez-ek6ll viết: “Có thể họ đã thỏa thuận với nạn nhân, cũng có thể… mọi thứ thật kỳ lạ… giải pháp thay thế trong một vụ tố cáo lạm dụng tình dục, thật là bất ngờ…”

Một số bình luận từ người xem cũng tạo ra những tranh luận nhỏ từ những người xem khác. Tài khoản Hola12136 viết: “Ở nước của hắn, hắn đã chết rồi, hắn làm điều đó ở đây vì không có hình phạt hay bản án nào, luật pháp thì lỏng lẻo, không muốn nói là tệ.”

Đáp lại, tài khoản Namhoainguyen2784 tự nhận là người Việt và viết: “Tôi đến từ Việt Nam, ở đất nước tôi, ông ta sẽ ổn thôi. Không ai có thể phàn nàn về một viên chức ở cấp bậc ấy. Mọi người phải im lặng.”

Tài khoản MinhPham-bg1zq đồng tình với ý trên: “Ở Việt Nam, không ai biết về hành động của người đàn ông này vì chính phủ được coi là không bao giờ làm điều gì sai trái.”

Người dùng Galam-ma bình luận: “Gã này bị buộc tội lạm dụng tình dục…Không hiểu tại sao nạn nhân được cho là đã chấp nhận các điều khoản dàn xếp?”

Cũng có người giới thiệu mình từ Việt Nam bình luận: “Không biết ông ta sẽ bị buộc tội gì ở Chile, nhưng khi ông ta trở về Việt Nam, báo chí cộng sản Việt Nam sẽ không đăng bất kỳ bài viết nào về hành vi quấy rối của ông ta. Báo chí sẽ bịt miệng tất cả những ai lên tiếng về vụ việc này, đã có rất nhiều vụ việc như thế này trong quá khứ. Nhân tiện, tôi là người Việt Nam và tôi hiểu rất rõ chính quyền gian dối này, một sự ô nhục đối với người dân Việt Nam.” (9tom9)

Người dùng MinhPham-bg1zq viết: “Nếu ai đó báo cáo về tin tức này ở Việt Nam, họ có thể bị đưa đến đồn cảnh sát và đối mặt với nguy cơ vào tù.”

Việt Nam – chính thống im lặng, dân mạng sục sôi

Hiện chính phủ Việt Nam vẫn chưa chính thức lên tiếng và báo chí do Đảng Cộng sản Việt Nam quản lý không đăng một tin nào về sự việc này.

Bộ Ngoại giao Việt Nam vẫn chưa phản hồi đề nghị bình luận về vụ việc của BBC News Tiếng Việt.

Tin tức về vụ bê bối lạm dụng tình dục tại Chile chỉ được đăng tải trên BBC News Tiếng Việt, một số báo tiếng Việt ở hải ngoại và trên mạng xã hội như Facebook.

Sự im lặng này tương phản hoàn toàn với một số vụ tương tự trong quá khứ, chẳng hạn vụ việc năm 2022 khi hai nam nghệ sĩ ở Hà Nội vướng vào cáo buộc “tấn công tình dục” một nữ du khách 17 tuổi trong một khách sạn ở Majorca, Tây Ban Nha.

Vào thời điểm đó, dù mới chỉ là cáo buộc và chỉ có một số báo tiếng Tây Ban Nha đưa tin nhưng không nêu tên mà chỉ đề cập đến “hai nghệ sĩ nổi tiếng của Việt Nam,” truyền thông Việt Nam đã lập tức đăng tải rầm rộ và nêu đích danh họ, thậm chí có nhiều báo còn đưa tin về người thân của họ.

Một số bạn đọc đặt câu hỏi: Phải chăng báo chí tiêu chuẩn kép, chỉ phản ánh những chuyện mà họ cảm thấy an toàn, còn đụng tới chính trị thì im lặng?

Trên Facebook cá nhân, tác giả Thái Hạo cho rằng việc báo chí đăng công khai vụ sĩ quan an ninh Việt Nam bị cáo buộc lạm dụng tình dục ở Chile sẽ cho thấy một sự thay đổi thật lòng về cái gọi là “kỷ nguyên mới”. Theo ông, điều này “sẽ cho thấy tinh thần minh bạch và thái độ thẳng thắn đối diện với những cái sai cái cái xấu. Thế giới đã phẳng, im lặng hay phớt lờ đã không còn được coi khôn ngoan nữa. Lên tiếng, đừng để vuột mất cơ hội.”

Nhà văn Châu Đoàn viết trên Facebook cá nhân: “Báo chí ở xứ giãy chết đua nhau đưa tin, cả hãng thông tấn Mỹ, AP, là hãng tôi hợp tác làm phóng viên ảnh cho mấy chục năm cũng vậy, rồi lại thêm các bạn trên mạng xã hội… tất cả đang xôn xao về việc một cán bộ cảnh vệ tháp tùng Chủ tịch nước Lương Cường thăm chính thức Chile vừa bị bắt vì bị tố cáo lạm dụng tình dục hôm Thứ Hai, ngày 11/11…”

“…Sự việc nó cũng chỉ có vậy, tôi cũng không phải là hả hê gì khi quốc thể bị ảnh hưởng nhưng nên nhìn vào sự thật để mà sửa. Các vị nên nhìn ra thực trạng cán bộ. Tham nhũng tràn lan, đạo đức và văn hóa quá thấp kém, các doanh nghiệp phải khốn khổ để bôi trơn cho hoạt động, các công trình công cộng thì chưa dùng đã nát.”

Tác giả Châu Đoàn viết tiếp: “Người cầm bút như tôi có nhận xét vài câu khách quan, chính trực thì bị quy chụp đủ điều, lại bị dọa bắt bớ. Có ai trong số đã bị bắt tham nhũng đồng nào của ngân sách đâu. Có ai đủ khả năng để gây ra một vụ bê bối đáng xấu hổ như đồng chí cán bộ cảnh vệ vụ này đâu.”

Và ông kết luận: “Không có thế lực thù địch và phản động nào nguy hiểm bằng chính các đồng chí, cán bộ trong bộ máy của các vị. Nên đối xử công bằng với những người cầm bút chính trực.”

Bác sĩ Vũ Hồng Nguyên từ Mỹ viết trên Facebook cá nhân: “Báo chí Việt Nam có lẽ sốc quá nên chưa biết nói thế nào! Search [tìm kiếm] tên bác ấy và Chile chỉ thấy nói về ‘nâng tầm quan hệ’… Những việc đình đám như này thì ‘báo chí cắt mạng’ im lặng tuyệt đối.”

Nhân vụ này, nhiều người đã nhắc lại vụ việc Đại sứ quán Việt Nam tại Chile phơi vây cá mập trên sân thượng bị phát hiện.

Nhà báo Đinh Bá Truyền viết trên Facebook rằng vụ việc ở Chile đã xảy ra hơn 3 ngày, các hãng truyền thông quốc tế có uy tín đều đã đưa tin, “nhưng sao chưa thấy bất cứ 1 trong 600 tờ báo quốc doanh Việt Nam đưa tin nhỉ?”

Và ông dẫn lời cố Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính.”

Xem thêm:

Cán bộ an ninh Việt Nam bị bắt do lạm dụng tình dục trong chuyến thăm Chile của Chủ tịch nước Lương Cường