7-6-2021
Đó là câu nói của miệng của nhiều quan chức cũng như người dân (bị lừa dối) mỗi khi cần biện minh cho những bất ổn trong an sinh hay các vấn đề quốc gia đại sự khác. Tuy nhiên, không mấy khi người ta bị truy vấn “tại sao nghèo?”. Và nếu có bị truy vấn thì người ta sẽ viện đến cái lý do nghe rất thuyết phục: chiến tranh, chiến tranh ác liệt chiến tranh kéo dài, chúng ta mới ra khỏi chiến tranh v.v…
Thiếu 4 năm nữa là đầy nửa thế kỷ hòa bình mà gọi là “mới” ư? Nước Nhật chỉ cần 2 thập kỷ là vươn lên đứng thứ 2 thế giới. Đến nay, chúng ta đã có thời gian dài gấp hơn 2 lần của Nhật vậy mà vẫn đội sổ thì không có cớ gì để viện đến cái lý lẽ ấy nữa. Ấy thế mà người ta vẫn dùng cái câu ấy như một thần chú trong các nhà trường, đến nỗi tất cả học sinh (và giáo viên của chúng) đều tin như vậy.
Năm mươi năm, nghĩa là 2 thế hệ đã đi qua trên một xứ sở giàu tài nguyên và thuận lợi về điều kiện tự nhiên bậc nhất thế giới, lại có một dân số lý tưởng vậy mà rốt cuộc đến bây giờ các hầm mỏ đã cạn kiệt, rừng đã bị phá trắng, núi bị cạo sạch, đất đai bạc màu… Những thành phố lớn bị phủ mờ như sương bởi bụi mịn; một đất nước mà hàng mấy trăm km bờ biển cá chết nổi trắng. Con người mất niềm tin và không biết lối đi; họ sống hoang mang và dần trở thành một dân chúng ích kỷ, khôn lỏi; hệ giá trị lệch lạc và dần vô cảm, hoặc luôn bị lợi dụng mà không hề hay biết.
Anh không thể giành lấy quyền điều khiển con thuyền nhưng luôn lái nó vào vùng hiểm nạn và trở về trong tay trắng tả tơi, rồi anh lại nói “do con thuyền, không phải do ta”. Trong khi mỗi thuyền viên ngày càng khốn khổ lao đao thì anh vẫn tiếp tục đòi họ phải thực hiện nghĩa vụ trả công và ngợi ca thủy thủ đoàn; nếu có bất cứ kẻ nào trên con thuyền ấy phàn nàn hay bất bình gì thì anh lập tức coi họ là thù địch và sẵn sàng ném họ xuống biển. Thế là con thuyền cứ lênh đênh vô định trên biển mà chẳng biết đâu là bến bờ.
Đương lúc ấy, có những kẻ chìa chiếc la bàn ra và nói “hãy cầm lấy đi về hướng kia, tất cả chúng ta sẽ được an toàn và tốt lành” thì anh sẽ lừ lừ nhìn hắn rồi thét lên “ở đây, ta là người chỉ huy, mi định âm mưu lật đổ ư…”. Và cứ thế, trong khi lang thang vật vờ trên bể khơi mịt mù, anh bắt tất cả phải hát vang lên rằng “chúng ta đang hạnh phúc, chúng ta thật vĩ đại, chúng ta có những chỉ huy thiên tài…”.
Con thuyền cứ vừa đi vừa hát cho đến khi tất cả đều kiệt sức, nhưng không ai muốn chết vùi thân trên biển hoang lạnh, thế là người ta tìm cách bắt cá và câu mực, người ta bẫy những con chim hải âu để làm thức ăn. Mọi thứ cứ khan hiếm dần, tất cả đều nghi ngại và đề phòng nhau, rồi trộm cắp của nhau trong khi vẫn phải nộp lên cho thủy thủ đoàn những món ngon nhất.
Con thuyền ngày càng cũ kỹ rách rưới, đoàn người ngày càng đen đúa hoang dã, còn thủy thủ đoàn thì vẫn kiên trì giữ lấy bánh lái bởi sự ngạo nghễ cùng lòng hãnh tiến u mê. Giữa lúc con thuyền cũ kỹ ấy đang lang thang vô định trên đại dương chở cả một đại chúng hoang mang khốn khổ thì thủy thủ đoàn đã tích đủ lương thực cho nhiều đời con cháu ăn chơi không hết. Họ ở trong những khoang VIP và có những con thuyền riêng để hễ khi có biến thì liền hạ thủy phóng một mạch lên các hòn đảo xinh đẹp và trù phú mang theo tiền vàng và thức ăn bất tận…