Năm 1872, Tổng thống Ulysses S. Grant đang điều khiển chiếc xe ngựa trên đường phố Washington thì bị cảnh sát quơ tay ra lệnh ngừng. Ông Grant bị bắt về bót, nộp phạt, vì xe chạy quá tốc độ. Hoa Kỳ đúng là một nước có truyền thống dân chủ.
Năm nay, cựu Tổng thống Donald Trump bị Biện lý Alvin Bragg ở New York truy tố, theo quyết định của một đại bồi thẩm đoàn. Chưa biết lệnh truy tố nêu ra những “tội” gì nhưng ai cũng biết vụ này liên quan đến chuyện tổ chức thương mại mang tên Trump khai gian khi thanh toán số tiền $130,000 đô la với luật sư Michael Cohen. Năm 2016 Cohen trả tiền cho cô Stormy Daniels để cô không đưa lên báo câu chuyện cô với ông Trump trước ngày dân Mỹ bỏ phiếu. Theo sổ sách của công ty, Cohen được trả nhiều ngân phiếu $35,000, nhưng ghi là chi phí về tư vấn pháp luật. Khi ra tòa năm 2018, ông ta đã nhận tội khai man và bị kết án tù.
Tổng thống Trump đã phủ nhận không hề quan hệ với cô Daniels; ông đồng ý cho Cohen trả tiền chỉ vì muốn tránh một chuyện rắc rối tung ra trước ngày bầu cử. Ông phản đối lệnh truy tố của ông Bragg, một người thuộc đảng Dân Chủ. Ông tố cáo hành động này nhằm mục đích chính trị, vì ông Trump đã tuyên bố sẽ tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Một vị tổng thống Mỹ có thể bị truy tố hay không? Trong khi tại chức, họ được miễn, vì không thể bắt họ phải bận rộn lo việc kiện tụng, sao lãng việc cai trị. Chỉ quốc hội có quyền, nếu Hạ viện đàn hạch và Thượng viện biểu quyết kết án một tổng thống, với 2 phần 3 số phiếu. Ông Trump đã bị đàn hạch hai lần, lên Thượng viện đều được trắng án.
Nhưng một cựu tổng thống thì khác. Điều I, khoản 3 Hiến pháp Mỹ quy định một cựu tổng thống có thể bị truy tố, xét xử, kết tội và trừng phạt theo luật lệ, dù đã bị đàn hạch và truất phế rồi. Ông Bill Clinton đã bị đàn hạch và thoát nạn trên thượng viện. Trước khi mãn nhiệm, ông đã thỏa hiệp với công tố viện, tự ý đóng tiền phạt $25,000 mỹ kim và treo bằng luật sư trong 5 năm; đổi lại khi ông về hưu sẽ không bị truy tố về vụ Whitewater cũ nữa.
Trong tuần tới, ông Trump có thể sẽ đi trình diện theo “trát tòa;” những người ủng hộ ông sẽ biểu tình phản đối khắp nơi. Nếu ông Trump ra tòa, các vị thẩm phán sẽ không xét đến “động cơ chính trị” của biện lý mà chỉ cứu xét các sự kiện, theo luật pháp. Nhưng ông Trump có thể trắng án vì các điều buộc tội không đủ sức thuyết phục.
Trước hết, theo luật lệ tiểu bang New York, bị cáo chỉ có tội nếu chính mình khai gian trong sổ sách kế toán, hoặc ra lệnh cho nhân viên làm. Ông Trump có thể biện hộ rằng nhân viên của ông tự ý làm, chính ông không biết, nhất là trong thời gian bận rộn khi ông làm tổng thống. Ông Allen Weisselberg, phụ trách tài chánh cho công ty Trump đã bị tòa án Manhattan kết tội làm sổ sách gian để trốn thuế, từ năm 2021.
Cũng theo luật lệ New York, một người chỉ bị kết tội khai gian trong sổ sách nếu việc đó làm thiệt hại tiền bạc hoặc tài sản của người khác. Trong vụ này, không có nạn nhân nào bị thiệt hại.
Công tố viện có thể mời Michael Cohen và Stormy Daniels ra tòa làm chứng cho các lời cáo trạng. Nhưng luật sư của ông Trump sẽ thuyết phục tòa án rằng ông Cohen và cô Daniels không phải là các nhân chứng đáng tin cậy. Ông Cohen đã từng bị kết tội khai man để trốn thuế; cô Daniels đã từng được trả tiền để kể lại nhiều điều trái ngược nhau. Ông Allen Weisselberg ra làm chứng cũng khó được tin tưởng.
Biện lý Bragg có thể truy tố ông Trump một tội hình sự, vì việc trả tiền và gian lận sổ sách nhằm mục đích che đậy việc nhận số tiền đóng góp của ông Cohen quá lớn cho cuộc tranh cử (giới hạn là $5,000 mỹ kim). Nhưng người đưa tiền cho cô Daniels là ông Cohen chứ không đi qua quỹ vận động của Trump.
Với những cáo trạng không đủ vững chắc như thế, tại sao ông Bragg lại đưa ông Trump ra tòa? Ở tiểu bang New York, với hàng triệu công ty thương mại, ngày nào chẳng có một vụ sổ sách kế toán sai lạc! Tại sao lại nhắm vào một ông cựu tổng thống, nếu không phải vì lý do chính trị?
Ông Alvin Bragg đứng trong một tình thế lưỡng nan. Nếu truy tố ông Trump thì bị quy cho vì lý do chính trị; nếu bỏ qua thì sẽ bị kết tội là né tránh không đụng tới một vị cựu tổng thống, vi phạm quy tắc “mọi người bình đẳng trước pháp luật.” Có lẽ ông đã chọn, thà bị nghi ngờ về động cơ chính trị còn hơn bị coi là không tôn trọng nguyên tắc pháp luật công minh.
Ông Bragg có thể chối bỏ lý do chính trị, nhưng lệnh truy tố của ông đã đưa uy tín của ông Trump lên mạnh hơn rất nhiều.
Tất cả các đại biểu quốc hội, hầu hết các thống đốc thuộc đảng Cộng Hòa đều lên tiếng phản đối lệnh truy tố của ông Bragg. Ai cũng đồng ý với ông Trump là hành động này nhằm cản trở cuộc tranh cử năm 2024 của ông. Những người trung thành với ông càng nổi giận hơn. Ngay khi ông loan báo mình “sắp bị bắt” và kêu gọi mọi người ủng hộ, trong một tuần đã nhận được hơn $2 triệu đô la. Khi lệnh truy tố được tiết lộ, dù chưa rõ nội dung, thêm hàng triệu đô la đóng góp nữa và cứ thế tiếp tục.
Những nhà chính trị Cộng Hòa muốn tranh được với ông Trump làm ứng cử viên tổng thống năm 2024 thấy họ bị lép vế! Theo hiến pháp Mỹ, dù ông Trump bị kết tội khi ra tòa, ông vẫn giữ nguyên quyền ứng cử tổng thống. Năm 1920, ứng cử viên Eugene V. Debs đã tranh cử tổng thống Mỹ, dù đang bị tù vì chống chiến tranh. Ông được 919,799 phiếu bầu, bằng 3.4% tổng số.
Theo kinh nghiệm ở Mỹ, nếu bị truy tố, dù có bị kết án, năm 2024 ông Trump sẽ được thêm nhiều phiếu bầu. Phần lớn các nhà chính trị Mỹ bị truy tố đã đắc cử dễ dàng hơn. Năm 2014, Bộ trưởng Tư pháp Ken Paxton, tiểu bang Texas bị truy tố về tội lừa đảo một số nhà đầu tư; sau đó ông được dân bầu thêm hai nhiệm kỳ nữa. Năm 2020, tám người cộng sự cao cấp của ông tố cáo ông lợi dụng chức vụ để bao che một người góp tiền tranh cử. Trong cuộc bỏ phiếu cuối năm, ông vẫn được tín nhiệm, qua mặt đối thủ hơn 10 điểm.
Năm 2015, Nghị sĩ Robert Menendez, tiểu bang New Jersey, sau khi đắc cử bị kết án 14 tội lừa đảo và nhận hối lộ. Năm 2017 ông ra tòa, bồi thẩm đoàn không quyết định; năm 2018 Ủy ban Đạo Đức Thượng viện chính thức khiển trách ông. Nhưng sau đó ông tranh cử lại vẫn thắng!
Dân Mỹ hiện đang bị chia rẽ nặng nề giữa hai khuynh hướng chính trị, những người ủng hộ đảng Cộng Hòa sẽ ủng hộ Tổng thống Donald Trump mạnh hơn nữa, nếu ông bị ra tòa. Họ sẽ tin tưởng vào lời tố cáo của ông, coi đây là một hành động nhằm triệt hạ một ứng cử viên tổng thống. Hơn nữa, đây còn được xem là một âm mưu chính trị phá hoại phong trào MAGA do ông Trump phát động. Người ta sẽ tổ chức biểu tình khắp nước Mỹ chống lại âm mưu này. Tất nhiên, hiện tượng đó sẽ khích động, gây phản ứng của những người ủng hộ đảng Dân Chủ và một phần những cử tri độc lập. Cuối cùng, chỉ cần nhắc đến tên Stormy Daniels cùng một lúc với tên Donald Trump là cũng khiến nhiều người, khi cầm lá phiếu trong tay, băn khoăn suy nghĩ. Vì vậy, Thống đốc Florida, Ron DeSantis, khi lên tiếng phản đối lệnh truy tố ông Trump, cũng không quên nhắc đến vụ cô “tài tử phim khiêu dâm” này.
Nhiều người Mỹ tiếc nuối thời quá khứ khi các nhà chính trị đối xử nhã nhặn và kính trọng lẫn nhau hơn. Ngôi vị và phẩm cách các tổng thống từng được mọi người tôn trọng, kính nể. Năm 1872, khi ông cảnh sát, tên là William H. West, thấy Tổng thống Grant ngừng xe, đã tới lễ phép nói: “Xin lỗi tổng thống, tôi phải thi hành trách nhiệm, dù ngài đứng đầu cả nước còn tôi chỉ là một cảnh sát viên bé nhỏ, nhưng trách nhiệm là trách nhiệm. Thưa ngài, tôi phải bắt ngài về bót.” Ông Grant đã vâng lời, được dẫn về đồn cảnh sát, đóng $20 đô la tiền phạt “speeding,” được tha lên xe đi tiếp. Ở nước Mỹ bây giờ, mọi người vẫn bình đẳng trước pháp luật, nhưng cách cư xử với nhau, ngôn ngữ, thái độ đã khác trước rất nhiều.
Như tin đã đưa, hôm thứ Năm 30 tháng Ba 2023, cựu Tổng thống Donald Trump đã bị đại bồi thẩm đoàn tiểu bang New York quyết định truy tố hình sự.
Theo lịch trình ông Trump sẽ phải ra trình diện thẩm phán của tòa hình sự quận Manhattan vào ngày thứ Ba 4 tháng Tư; ở đó ông ta sẽ được chụp hình, lấy dấu vân tay, làm thủ tục của một nghi phạm trước khi tòa bắt đầu công mở cuộc tranh tụng giữa các luật sư biện hộ và các công tố viên thuộc Văn phòng Biện lý quận Manhattan, New York. Cuộc tranh tụng có thể kéo dài, sẽ quyết định bước tiếp theo của vụ án, có đưa ra xét xử hay hai bên dàn xếp ngoài tòa.
Hiện nay, cáo trạng của vụ án vẫn còn bị niêm phong nên chưa ai biết chính xác ông Trump sẽ phải đối mặt với những tội danh gì. Đài CNN dẫn nguồn tin nội bộ cho biết ông Trump sẽ bị cáo buộc 34 tội danh, trong đó có 1 trọng tội (felony).
Theo truyền thông, vụ án tập trung vào cáo buộc ông Trump dùng tiền mua sự im lặng của một nữ diễn viên phim khiêu dâm từng có quan hệ tình dục với ông ta, xảy ra trong thời gian ông Trump tranh cử tổng thống năm 2016 – một hành vi được coi là không trung thực với cử tri. Thêm vào đó, để che giấu khoản tiền này, ông Trump và công ty của ông đã “hạch toán” nó vào khoản chi phí pháp lý không có thực trả cho luật sư Michael Cohen – cựu luật sư riêng của ông Trump, phạm tội làm sai lạc sổ sách tài chính – một tội trọng theo luật của tiểu bang New York.
Vì hành vi đưa tiền mua sự im lặng này, ông Cohen đã bị kết án và đã thi hành xong án tù còn ông Trump vẫn vô can dù ông Cohen khẳng định rằng ông ta chỉ làm theo lệnh của ông Trump.
Vụ truy tố hình sự ông Donald Trump, cựu tổng thống thứ 45 của Mỹ, đang gây nên một cơn chấn động trong nền chính trị chia rẽ sâu sắc của Mỹ, và đặt ra tiền lệ nguy hiểm cho tương lai.
Trước tiên, ông Trump là cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị truy tố tội hình sự sau khi rời Tòa Bạch Ốc. Ông ta còn nhiều “cái đầu tiên” khác, chẳng hạn như tổng thống Mỹ đầu tiên bị Hạ viện luận tội hai lần, tổng thống đầu tiên gây bạo loạn chống lại Quốc hội để đảo ngược kết quả bầu cử v.v…
Nhưng vụ bị truy tố hình sự có lẽ là dấu ấn pháp lý ô nhục nhất mà ông ta phải đối mặt cho đến nay. Ngoài vụ truy tố ở tòa án quận Manhattan, ông Trump còn phải đối phó với các vụ điều tra đang diễn ra liên quan tới việc ông lưu giữ bất hợp pháp hồ sơ mật của chính phủ, kích động bạo loạn ngày 6 tháng Giêng 2021, âm mưu gian lận phiếu bầu ở Georgia v.v… mà tội trạng – nếu được tòa án công nhận – còn nghiêm trọng hơn nhiều so với vụ “tiền bịt miệng” hiện nay.
Tuy ông Trump là cựu tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố nhưng trên thế giới, những trường hợp các cựu nguyên thủ quốc gia phải tra tay vào còng không phải là hiếm. Trong 15 năm qua, các cựu tổng thống Nicolas Sarkozy và Jacques Chirac của Pháp, Park Geun-hye và Lee Myung-bak của Hàn Quốc, cựu thủ tướng Silvio Berlusconi của Ý… đều đã bị kết án vì tội tham nhũng và lạm dụng quyền lực. Danh sách những người đứng đầu chính phủ bị bỏ tù, dù là những người được bầu lên một cách dân chủ, còn có cả các cựu lãnh đạo của Đài Loan, Argentina, Brazil, Pakistan, Peru, Nam Phi, Nhật Bản, thậm chí thủ tướng đương nhiệm của Israel, ông Benjamin Netanyahu, vẫn đang bị tòa xét xử về tội tham nhũng giữa lúc ông ta đang đứng đầu chính phủ.
Bình luận về chuyện ông Trump bị truy tố, nhiều người cho rằng trường hợp của ông là đầu tiên nhưng chắc chắn không phải là trường hợp cuối cùng trong một đất nước thượng tôn pháp luật. Những người ủng hộ vụ truy tố nói rằng, cuối cùng thì công lý cũng sẽ được thực thi và nền dân chủ lâu đời nhất thế giới của Mỹ vẫn rất mạnh mẽ khi chứng tỏ không ai đứng trên pháp luật cho dù có quyền lực và ảnh hưởng xã hội đến đâu. Truy tố hình sự một cựu tổng thống là chuyện chưa có tiền lệ và có thể gây sốc nhưng xem ra trong lịch sử Mỹ cũng chưa tổng thống nào có hành vi coi thường pháp luật như ông Trump và việc không truy cứu trách nhiệm của ông ta còn gây hại cho nước Mỹ nhiều hơn nữa.
Nhưng trong một nền chính trị bị chia rẽ theo đảng phái trầm trọng hiện nay của Mỹ, vụ truy tố ông Trump có thể có những hệ lụy khó lường.
Khi đối mặt với pháp luật, ông Trump luôn sử dụng thủ đoạn biến mình thành nạn nhân của một nền tư pháp bị “chính trị hóa” ngoài tầm kiểm soát. Cũng như ông luôn miệng cáo buộc vô căn cứ cuộc bầu cử tổng thống năm 2021 là gian lận, ông tố cáo các vụ điều tra nhằm vào ông là các cuộc “săn phù thủy” của đảng Dân chủ với mục đích ngăn cản ông quay trở lại Tòa Bạch Ốc và phá hủy nước Mỹ. Ông lợi dụng tư cách “nạn nhân bị đối xử bất công” đó để kích động người ủng hộ ông đóng góp tiền bạc cho chiến dịch tranh cử tổng thống và chi trả cho đội luật sư đông đảo của ông, thậm chí ông kêu gọi họ biểu tình “giành lại nước Mỹ” cho ông, cứ như không phải bản thân ông bị truy tố mà chính nước Mỹ sắp bị xét xử!
Thủ đoạn đó, đáng lo ngại, là được các chính trị gia Cộng hòa ủng hộ và nhiều nghị sĩ, dân biểu đã lập tức nhảy ra bênh vực ông Trump ngay cả khi chưa ai biết ông ta bị truy tố tội trạng gì và thủ tục pháp lý được thực hiện ra sao, có tuân thủ quy định của pháp luật hay không. Luận điểm chung của các chính trị gia này là tố cáo đảng Dân chủ “vũ khí hóa” ngành tư pháp, “chính trị hóa” một sai sót cỏn con để triệt hạ một đối thủ chính trị tầm cỡ. Hạ Viện do đảng Cộng hòa kiểm soát còn đòi điều tra Chánh Biện lý quận Manhattan Alvin Bragg – một đảng viên đảng Dân chủ và là người da màu, người chủ trì vụ truy tố ông Trump. Hành vi triệu tập ông Bragg – một quan chức dân cử – và toàn bộ hồ sơ tài liệu của vụ án ra trước Hạ Viện đang vi phạm rõ ràng nguyên tắc tam quyền phân lập của chế độ dân chủ và cơ chế cân bằng của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Nhưng việc lên án ngành tư pháp và bảo vệ ông Trump đang xói mòn niềm tin của công chúng vào sự nghiêm minh và vô tư của luật pháp. Những người ủng hộ Trump đang nhìn hệ thống tư pháp như là một guồng máy bất hợp pháp trong khi những người phản đối ông ta than phiền hệ thống đó quá chậm chạp, cồng kềnh và làm việc kém hiệu quả.
Vụ truy tố ông Trump liên quan đến một yếu tố pháp lý mà ít người để ý nhưng tạo ra một tiền lệ nguy hiểm cho tương lai. Dù ông Trump đang phải đối mặt với nhiều vụ điều tra từ Bộ Tư pháp cấp liên bang đến các quận hạt cấp tiểu bang, nhưng vụ truy tố hình sự đầu tiên về cáo buộc “tiền bịt miệng” là từ Biện lý quận Manhattan, một phần căn cứ vào luật lệ của tiểu bang New York. Nên để ý nước Mỹ có 50 tiểu bang với 50 hệ thống luật lệ khác nhau và theo các chuyên gia luật pháp, truy tố một cựu lãnh đạo liên bang dựa vào luật tiểu bang sẽ đặt các nhà lãnh đạo tương lai vào thế khó xử.
Ở New York, làm sai lệch hồ sơ tài chính là một tội hình sự (crime), nhưng chỉ là một lỗi (misdemeanor) ở những tiểu bang khác. Để buộc tội ông Trump tội hình sự hoặc trọng tội (felony), các công tố viên của Văn phòng Biện lý Manhattan cần chứng minh rằng, hành vi “hạch toán” khoản tiền chi cho cô đào Stormy Daniels vào chi phí pháp lý của công ty Trump là nhằm “bịt miệng”, từ đó dẫn tới hành vi “cố ý lừa đảo” nhằm che giấu hành vi vi phạm luật bầu cử… Nhưng cũng có thể suy diễn rằng hành v dùng tiền “bịt miệng” của ông Trump không có ý định lừa đảo khi tranh cử mà chỉ nhằm ngăn thông tin xấu đến với gia đình ông v.v… Để ông Trump “tâm phục khẩu phục” nhận tội trong vụ truy tố này do đó không phải là chuyện dễ. Và từ chuyện này, có thể thấy các nhà lãnh đạo tương lai phải thận trọng như thế nào khi nhất cử nhất động đều bị sự theo dõi của hàng ngàn biện lý liên bang, tiểu bang và quận hạt thuộc các quan điểm chính trị và học thuyết pháp luật, hành xử theo nhiều bộ luật khác nhau.
Dù sao thì ông cựu tổng thống đã chính thức bị truy tố và phải trải qua những thủ tục tố tụng như một thường dân. Chỉ riêng việc đó đã là một chỉ dấu cho thấy cuối cùng nhà nước pháp quyền của Mỹ đã hành động. Ít có khả năng xảy ra bạo loạn vì vụ truy tố như ông Trump mong muốn nhưng không nên coi nhẹ những hệ lụy mà sự kiện này gây ra.
New York dựng rào chắn kim loại chuẩn bị cho phiên tòa của Trump
REUTERS
Cảnh sát thành phố New York đã dựng các hàng rào kim loại quanh tòa Trump Tower và chặn các tuyến đường gần Tòa án Hình sự Manhattan, theo Reuters.
Đây được xem là bước chuẩn bị ứng phó với các cuộc biểu tình có khả năng nổ ra trước khi Donald Trump dự kiến sẽ trình diện trước các công tố viên vào thứ Ba.
Cựu tổng thống sẽ bị thưa kiện trước tòa vào chiều thứ Ba, theo sau bản cáo trạng của ông trong cuộc điều tra của đại bồi thẩm đoàn về khoản tiền ông chi trả để bịt miệng một ngôi sao khiêu dâm.
Ông Trump là cựu tổng thống Mỹ đầu tiên phải đối mặt với án hình sự.
Ông mô tả cuộc điều tra là một cuộc săn phù thủy mang tính chính trị, và những người ủng hộ hàng đầu, bao gồm cả nhà lập pháp Cộng hòa Marjorie Taylor Greene, nói rằng họ sẽ đến New York vào thứ Ba để biểu tình.
Tòa án ở trung tâm thành phố, cũng là nơi có các tòa án hình sự và tối cao, sẽ đóng cửa một số phòng xử án trước sự xuất hiện dự kiến của Trump, một quan chức tòa án cho biết.
Một số người dùng phương tiện truyền thông xã hội đã kêu gọi Công tố quận Manhattan – Alvin Bragg và bồi thẩm đoàn đã truy tố Trump nên bị hành quyết, theo Site Intelligence Group, tổ chức theo dõi chủ nghĩa cực đoan trên mạng.
Sau khi Trump tuyên bố sai sự thật rằng ông đã thắng trong cuộc bầu cử 2020, những người ủng hộ ông đã xông vào tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, gây ra một cuộc bạo động chết người.
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ Trump trên mạng đã bày tỏ sự thận trọng về các cuộc biểu tình công khai vì lo ngại họ có thể bị bắt giữ, ngay cả sau khi ông Trump hiệu triệu họ.
“(Sở) vẫn sẵn sàng phản ứng khi cần thiết và sẽ đảm bảo mọi người có thể thực hiện các quyền của mình một cách ôn hòa:,” Sở Cảnh sát Thành phố New York cho biết trong một tuyên bố.
Trump dự kiến sẽ bay tới New York vào thứ Hai từ Florida và qua đêm tại Trump Tower, trước khi đến tòa án vào sáng sớm thứ Ba, một cố vấn của Trump cho biết.
Trong khi cảnh tượng cựu tổng thống đối mặt với cáo buộc hình sự chắc chắn sẽ thu hút sự chú ý lớn của truyền thông, vẫn chưa rõ liệu sự xuất hiện của ông có kéo theo một lượng lớn người biểu tình hay không.
Dù Trump là người New York chính gốc, nhưng ông không nhận được nhiều phiếu bầu ở quê nhà – chỉ 23% thành phố bỏ phiếu cho ông vào năm 2020 và 18% vào năm 2016.
Câu lạc bộ những đảng viên Cộng hòa trẻ New York cho biết họ đang lên kế hoạch biểu tình tại một công viên đối diện với tòa án, một cuộc biểu tình mà Nghị sĩ Greene, một trong những người ủng hộ trung thành nhất của Trump tại Quốc hội, cho biết bà sẽ tham dự.
“Biểu tình là quyền hiến định,” Greene viết trên Twitter, đồng thời nói thêm rằng bà sẽ “phản đối sự lạm dụng chưa từng có này đối với hệ thống tư pháp và việc can thiệp bầu cử của chúng ta.”
Bà nói rằng bà loại bỏ bất ai kích động hoặc gây bạo lực. Trước khi bỏ phiếu để truy tố Trump, đại bồi thẩm đoàn đã nghe bằng chứng về khoản thanh toán 130.000 USD cho nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016.
Daniels, tên thật là Stephanie Clifford, cho biết bà được trả tiền để giữ im lặng về mối quan hệ ngoài luồng bà có với Trump vào năm 2006. Trump phủ nhận việc này.
Một quan chức tòa án nói với Reuters rằng các phòng xử án ở các tầng cao hơn của tòa án sẽ đóng cửa lúc 13 giờ, ngay trước phiên tòa dự kiến của Trump được ấn định lúc 14:15 giờ.
Quan chức này cũng cho biết nhiều phiên tòa sẽ được dời sang một tòa nhà đối diện với tòa án.
Tiến trình dẫn đến truy tố hình sự cựu Tổng Thống Trump
NEW YORK, New York (NV) – Chánh Biện Lý Alvin Bragg của địa hạt Manhattan hôm Thứ Năm, 30 Tháng Ba, đưa ra bản cáo trạng lịch sử dành cho ông Donald Trump với hơn 30 tội danh, đánh dấu lần đầu tiên một cựu tổng thống Mỹ bị truy tố, theo CNN.
Cuộc điều tra này kéo dài trong nhiều năm, bắt đầu từ người tiền nhiệm của ông Bragg, tức ông Cy Vance, cựu chánh biện lý Manhattan. Trọng tâm cuộc điều tra chuyển hướng vào giữa năm 2020, xoáy vào các báo cáo tài chính của công ty Trump Organization.
Bản cáo trạng bắt nguồn từ khoản thanh toán tiền “bịt miệng” mà ông Trump thực hiện trước bầu cử tổng thống 2016, và giờ đây ông phải đối mặt với việc bị truy tố hình sự khi tái tranh cử tổng thống năm 2024.
Hiện nay các khoản buộc tội ông Trump vẫn đang được niêm phong và dự trù sẽ được công bố vào hôm Thứ Ba, 4 Tháng Tư.
$130,000 tiền bịt miệng
Chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử 2016, ông Michael Cohen, cựu luật sư của ông Trump, trả cho bà Stormy Daniels, nữ tài tử phim khiêu dâm, số tiền $130,000 để giữ im lặng về tố cáo ăn nằm với ông Trump. Sau đó Trump Organization hoàn trả $420,000 cho ông Cohen. Chính khoản thanh toán và hoàn trả này là chìa khóa của vụ điều tra.
Lúc bị buộc tội ở New York năm 2018, ông Cohen nói rằng mình chỉ làm theo lệnh ông Trump. Các công tố viên không thể truy tố ông Trump vì quy định của Bộ Tư Pháp không cho buộc tội tổng thống đương nhiệm.
Đến năm 2021, Bộ Tư Pháp New York không theo đuổi vụ kiện này. Nhưng phía ông Vance, lúc này là chánh biện lý địa hạt Manhattan, bắt đầu điều tra thử xem hành động dùng tiền bịt miệng có vi phạm luật tiểu bang hay không. Cuộc điều tra sau đó mở rộng sang vấn đề sổ sách tài chính của Trump Organization.
Cuối năm 2021, ông Vance ủy quyền cho các biện lý trong nhóm đưa ra bằng chứng với đại bồi thẩm đoàn, nhưng ông không đòi hỏi bản cáo trạng. Có vẻ ông muốn trao quyền quyết định cho ông Alvin Bragg, biện lý mới đắc cử.
Ông Bragg đảm nhận vụ kiện
Ông Alvin Bragg nhậm chức chánh biện lý Manhattan vào Tháng Giêng, 2022. Chưa đầy hai tháng sau, hai biện lý hàng đầu đang làm việc trong vụ ông Trump dưới thời ông Vance, tức ông Carey Dunne và ông Mark Pomerantz, đột ngột từ chức do bất đồng ý kiến.
Lúc đó ông Bragg chưa chuẩn bị cho việc buộc tội ông Trump. Còn ông Dunne và ông Pomerantz tin rằng ông Trump đã phạm nhiều trọng tội, nếu không truy tố ông Trump là quyết định sai lầm.
Vào thời điểm đó, cuộc điều tra tập trung vào các báo cáo tài chính của ông Trump và liệu ông có cố ý lừa dối người cho vay, các công ty bảo hiểm và những người khác bằng cách khai khống tài chính hay không. Họ cân nhắc đến khoản tiền bịt miệng. Tuy nhiên công tố viên tin rằng thẩm phán sẽ bác bỏ cáo buộc liên quan đến tiền bịt miệng, vì đó là một yếu tố pháp lý mới.
Đi theo những manh mối trước mắt
Vào thời điểm Tháng Tư, 2022, ông Bragg cho biết cuộc điều tra đang không đi theo đúng hướng vạch sẵn, do đó quyết định lần theo manh mối trước mắt.
Song song với cuộc điều tra hình sự của ông Bragg, có hai thực thể thuộc Trump Organization bị kết án tại tòa hồi Tháng Mười Hai.
Bản thân ông Trump không bị buộc tội. Nhưng điều này lại khuyến khích nhóm của ông Bragg tập trung trở lại vào ông Trump và các khoản tiền bịt miệng. Thế là ông Cohen lại được Biện Lý Cuộc Manhattan triệu tập hồi Tháng Giêng.
Các công tố viên tiếp tục gặp mặt nhân chứng, bao gồm ông David Pecker, cựu giám đốc American Media Inc. Đến Tháng Hai, ông Jeffrey McConney, giám đốc Trump Organization, điều trần trước bồi thẩm đoàn.
Bà Kellyanne Conway và bà Hope Hicks, hai thành viên khác trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump, cũng có mặt. Đến Tháng Ba, nữ tài tử Stormy Daniels gặp mặt các biện lý. Và ông Cohen, sau nhiều cuộc gặp mặt với Biện Lý Cuộc Manhattan, cuối cùng cũng ra làm nhân chứng trước đại bồi thẩm đoàn vào Tháng Ba.
Nhân chứng cuối cùng và quyết định lịch sử
Tuần thứ hai của Tháng Ba, công tố viên mời ông Trump xuất hiện trước đại bồi thẩm đoàn, dấu hiệu rõ nhất cho thấy cuộc điều tra sắp đi đến hồi kết.
Đến ngày 18 Tháng Ba, ông Trump tung tin trên mạng xã hội, nói rằng mình sẽ bị bắt vào ngày 21 Tháng Ba, đồng thời kêu gọi những người ủng hộ đứng lên biểu tình chống lại điều này.
Lời kêu gọi khiến các nhân viên cấp cao của biện lý cuộc địa hạt, của Sở Cảnh Sát New York và Tòa Án Tiểu Bang New York phải tiến hành một cuộc họp. Phía ông Trump cũng nỗ lực ngăn chặn cáo buộc.
Theo đó, ngày 20 Tháng Ba, ông Robert Costello, luật sư của ông Trump, điều trần trước đại bồi thẩm đoàn rằng trong năm 2018, chính ông Cohen thừa nhận rằng tự ông quyết định đưa tiền cho bà Daniels.
Lời khai này khiến bản cáo trạng bị trì hoãn trong một khoản thời gian ngắn. Lúc này ông Trump tiếp tục đưa ra những lời lăng mạ chống lại ông Bragg.
Đến ngày 27 Tháng Ba, đại bồi thẩm đoàn tiếp tục làm việc lại, lúc này là nghe lời khai từ ông Pecker, người tham gia vào thỏa thuận với bà Daniels từ lúc ban đầu. Hôm Thứ Năm, 30 Tháng Ba, đại bồi thẩm đoàn nghe lời khai của một nhân chứng cuối cùng, người hiện nay vẫn đang giữ kín danh tính.
Sau đó, họ bỏ phiếu và đưa ra một quyết định chấn động hệ thống chính trị Mỹ, đó là truy tố ông Trump, một cựu tổng thống và ứng cử viên tranh cử chức tổng thống Mỹ năm 2024. (MPL) [kn]