Chen Zhi – Từ “doanh nhân quyền lực” đến biểu tượng của một đế chế lừa đảo toàn cầu

Là một tỷ phú doanh nhân song Chen Zhi khá kín tiếng và ít thông tin được công khai trên mạng xã hội. Ảnh: princegroupchenzhi

Có những cái tên được tô vẽ bằng những bản lý lịch bóng loáng, những lời tự sự về sự thành đạt, những dự án lấp lánh ánh đèn đô thị và những quỹ từ thiện đầy tính nhân văn. Chen Zhi – hay Vincent Chen – từng được giới thiệu như một “Neak Oknha” quyền lực của Campuchia, một nhà từ thiện với những khoản đóng góp hào phóng cho học bổng, vaccine, những dự án bất động sản quy mô khổng lồ như Ream City ở Sihanoukville. 

Trang web của Prince Holding Group và các bản tin quảng bá không tiếc lời vẽ nên chân dung một doanh nhân toàn cầu, người đã dựng lên một tập đoàn phát triển thần tốc trong một thập kỷ. Nhưng sau lớp sơn hào nhoáng ấy, những ngày tháng này, thế giới gọi Chen Zhi bằng một tên khác: Trùm lừa đảo quốc tế, chủ mưu của một mạng lưới tội phạm xuyên biên giới được Mỹ và Anh đồng loạt trừng phạt.

Tháng 10 năm 2025, Bộ Tư pháp Mỹ công bố một cáo trạng rúng động: Hơn 127.000 bitcoin, trị giá hơn 14 tỉ đô la Mỹ, được cho là nguồn lợi bất chính từ các “trại scam” do Chen Zhi và Prince Group thao túng, đã bị thu giữ. Đây không chỉ là một vụ án tài chính thông thường, mà là một trong những vụ thu giữ tiền mã hóa lớn nhất trong lịch sử, phơi bày cơ chế vận hành của mô hình lừa đảo mới – “pig butchering”, những trò lừa tình–tiền, đầu tư–tiền mã hóa, được điều khiển từ những khu phức hợp khép kín ở Campuchia.

Ở đó, hàng nghìn lao động nhập cư bị lừa tuyển, rồi bị giam giữ, ép buộc vận hành hàng trăm tài khoản giả, dùng lời mật ngọt và kịch bản được viết sẵn để kéo nạn nhân vào vòng xoáy mất mát. Đằng sau màn hình là mồ hôi, máu và nước mắt của những con người bị biến thành công cụ. Những ai tìm cách trốn thoát bị bạo hành, tra tấn. Những ai sa lưới trở thành con mồi cho một guồng máy không biên giới.

Song song với Mỹ, chính phủ Anh cũng công bố gói chế tài mạnh tay. Mười chín bất động sản ở London – từ dinh thự hơn mười triệu euro đến những tòa cao ốc văn phòng trị giá hàng trăm triệu – bị đóng băng. Đó là những viên gạch của một đế chế bất động sản xây trên tiền bẩn.

Prince Group bị nhà chức trách Anh và Mỹ chỉ định là tổ chức tội phạm xuyên quốc gia. Ảnh: Bộ Tài chính Mỹ

Báo chí quốc tế phơi bày cách Chen Zhi biến dòng tiền phi pháp thành những công ty hợp pháp, dùng Prince Bank, Prince Huan Yu, hàng loạt pháp nhân “sạch” làm vỏ bọc để rửa lợi nhuận khổng lồ từ lừa đảo. Dưới ánh sáng luật pháp, những tòa nhà sang trọng kia chẳng còn là biểu tượng của thành công, mà trở thành vật chứng sống động cho một trong những mạng lưới tội phạm xuyên biên giới lớn nhất Đông Nam Á.

Trước những cáo buộc dồn dập, chính quyền Campuchia phản ứng dè dặt. Người phát ngôn Bộ Nội vụ tuyên bố hy vọng Mỹ và Anh có đủ bằng chứng, và khẳng định Campuchia sẵn sàng hợp tác nếu có yêu cầu chính thức. Đồng thời, họ bảo lưu rằng việc Chen Zhi nhập tịch là theo luật, rằng Prince Group đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ pháp lý khi hoạt động.

Những phát biểu này giống như một lớp phòng thủ chính trị, vừa để xoa dịu dư luận quốc tế, vừa để bảo toàn thể diện quốc gia. Nhưng trong mắt dư luận, Campuchia không thể tránh khỏi câu hỏi: Vì sao một mạng lưới khổng lồ như vậy có thể mọc rễ, cắm chốt, và phát triển ngay trong lòng quốc gia, nếu không có sự bảo trợ, dung túng hoặc ít nhất là sự thờ ơ từ những tầng lớp quyền lực?

Các bài điều tra từ Guardian, South China Morning Post, Japan Times, Channel NewsAsia, Kiripost… đồng loạt khắc họa cùng một bức tranh: Campuchia đang là một “hub scam” của khu vực, nơi các khu phức hợp, casino, khu đầu tư trá hình mọc lên để hút dòng tiền bất hợp pháp, biến quốc gia này thành điểm nóng trong bản đồ tội phạm mạng ASEAN.

Các tổ chức nhân quyền và nghiên cứu như Cyber Scam Monitor đã ghi nhận hơn 200 trung tâm lừa đảo hoạt động công khai. Trong bức tranh ấy, Chen Zhi không phải kẻ đơn độc. Ông ta chỉ là gương mặt tiêu biểu nhất, là “trùm” dễ thấy nhất trong một mạng lưới đang lan rộng từ Myanmar, Philippines tới Lào, Thái Lan. Đó là lý do vì sao các chính phủ trong khu vực Thái Bình Dương cũng được cảnh báo: Dòng tiền và mô hình từ Prince Group có thể len lỏi và đe dọa cả hệ thống tài chính mong manh của họ.

Điều gây chấn động không chỉ là số tiền khổng lồ bị thu giữ, mà còn là sự thật về những nạn nhân. Đằng sau các con số vô tri ấy là những người bị dụ dỗ tình cảm, những gia đình mất trắng tài sản, và cả những thanh niên bị lừa sang “làm việc”, để rồi trở thành nô lệ trong những nhà tù trá hình. Vấn đề ở đây không còn là chuyện của một tập đoàn, một cá nhân, mà là lời cảnh tỉnh về một loại tội phạm mới, vừa công nghệ cao vừa thấm đẫm máu người, thách thức mọi hệ thống pháp luật truyền thống.

Chen Zhi hiện vẫn tự do. Cáo trạng của Mỹ có thể dẫn đến mức án bốn mươi năm tù nếu ông ta bị dẫn độ và kết tội. Nhưng cho đến khi điều đó xảy ra, ông ta vẫn là biểu tượng của một thực tại đầy nghịch lý: Một “doanh nhân từ thiện” trong mắt nhiều người dân Campuchia, nhưng là một “tội phạm quốc tế” trong hồ sơ các cơ quan tư pháp Mỹ – Anh. Và điều này đặt ra cho thế giới một câu hỏi khó: Liệu pháp luật quốc tế có đủ sức xuyên thủng những lớp vỏ bọc, những hàng rào chính trị, để mang công lý đến với những nạn nhân?

Từ vụ Chen Zhi, ta thấy rõ một bài học về toàn cầu hóa mặt tối. Khi công nghệ tài chính, tiền mã hóa, mạng xã hội được dùng để phục vụ lòng tham và sự tàn nhẫn, những giá trị tưởng chừng hiện đại trở thành công cụ cho một dạng nô lệ mới. Khi tiền được rửa qua casino, bất động sản, ngân hàng, cả những tòa nhà sáng loáng ở trung tâm London cũng trở thành chứng tích của sự đồng lõa toàn cầu. Và khi một quốc gia trở thành điểm nóng cho mô hình này, cái giá phải trả không chỉ là hình ảnh quốc tế, mà còn là niềm tin và an ninh xã hội của chính người dân.

Trong bối cảnh đó, việc Mỹ và Anh phối hợp trừng phạt – vừa về tài chính, vừa về hình sự – là tín hiệu cho thấy thế giới bắt đầu nhận ra sự nguy hiểm mang tính hệ thống. Nhưng cũng cần tỉnh táo: Mạng lưới này hoàn toàn có thể đổi tên, tái cấu trúc, mọc lại ở nơi khác, nếu không đồng thời đánh vào hạ tầng công nghệ, domain, thanh toán, và – quan trọng hơn – vào những liên minh quyền lực đã dung túng cho nó tồn tại.

Chen Zhi – từ một “ông trùm thiện nguyện” đến “tội phạm toàn cầu” – là biểu tượng sống động cho sự rạn vỡ của hai mặt một đồng tiền. Bên kia lớp vỏ bóng bẩy là những đường máu mờ, những số phận bị nghiền nát.

Và nếu thế giới không rút ra được bài học từ vụ án này, thì rất có thể, những Chen Zhi khác sẽ tiếp tục mọc lên, thách thức luật pháp, lừa gạt con người, và gieo rắc nỗi đau xuyên biên giới.